Abstract :Dijitalleşme, işletmelere süreçleri optimize etmeleri ve yeni ürünler, hizmetler ve iş modelleri geliştirmeleri için birçok fırsat sunmaktadır. İşletmelerin önceden stratejik hedefler belirlemeleri durumunda dijitalleşmenin sunduğu fırsatlar daha etkin değerlendirilmektedir. Corona salgını ise bu sürece ivme kazandırmıştır. Covid-19 krizinin birkaç olumlu etkisi söz konusu olduğunda, hızlandırılmış dijitalleşme sıklıkla dile getirilmektedir. 2018 yılının sonlarına denk gelen salgının başlangıcından bu yana işletmeler, kendilerini bu alanda daha iyi konumlandırmak için zorunlu olarak daha yoğun ve daha hızlı çaba sarf ettiler. Ancak bu, Türkiye’deki pazarlama ve satış alanları için gerçekte ne ölçüde geçerlidir? Ve daha yüksek bir dijitalleşme derecesi de satışlarda ölçülebilir bir artışa yol açıyor mu? Bunlar, bu çalışmanın ele aldığı kilit sorulardan ikisidir. İlgili sorulara cevap verebilmek üzere Hochschule Esslingen ve KPMG’nin (Klynveld Peat Marwick Goerdeler) tasarladığı anket baz alınarak anket araştırması yapılmıştır. Ankete 2021 yılında Türkiye’de özel sektörde çeşitli branşlarda faaliyet gösteren farklı büyüklükteki 733 işletme katılmıştır. Pazarlama ve satış alanında dijitalleşme endeksini tespit etmek için işletmelerin pazarlama ve/veya satış yöneticilerine anket araştırma metodu uygulanmıştır. Sadece özel sektör işletmelerinin ankete katıldığı bu araştırmada kamu kurum ve kuruluşları araştırmadan muaf tutulmuştur. Anketi cevaplayan pazarlama ve/veya satış yöneticilerin aynı zamanda etkin bir dijital dönüşüm için uygun önlemlere yönelik yaklaşımları görebilmeleri hedeflenmiştir. Bu bağlamda hazırlanmış anket sorularında dijitalleşme endeksi dört farklı kriterle ölçülmüştür: şirketin genel becerileri/kapasitesi, süreçleri, kullandığı enstrümanlar ve eriştikleri başarı. Buradan gelen sonuçlarla, pazarlama ve satışta dijitalleşmenin mevcut durumu hakkında bilgi sağlayan bir endeks değeri belirlenir. Genel olarak dijitalleştirme, çoğu zaman yeni teknolojilerin kullanımıyla eş tutulmaktadır. Ancak dijitalleşmek daha ziyade, yeni bir düşünme biçimiyle, dijital zihniyetle ilgilidir: Dijital müşteri süreçleri ve müşteri hizmetlerinde sürdürülebilir dönüşüm konusunda hâlâ yeterli seviyede çalışma bulunmamaktadır. Pazarlama ve satışta yüksek düzeyde dijital olgunluğa sahip işletmelerin, pandemi sürecinde krizlere daha dayanıklı oldukları görülmüştür. Daha az dijitalleşmiş işletmelerin aksine, yüksek düzeyli dijital işletmeler Covid-19 döneminde satışlarını artırmayı bile başarmışlardır. Covid-19 krizi sırasında, yoğun şekilde dijitalleşen işletmeler ile dijitalleşme açısından daha kat edecek çok yolu olan işletmeler arasındaki fark önemli ölçüde genişlemiştir. İşletmeler kendilerine dijitalleştirme stratejisi geliştirirken büyük zorluklarla karşı karşıya kalmaktadır. Özellikle dijitallik seviyesi yüksek olan işletmeler ile düşük olan işletmeler arasındaki uçurumun pazardaki dijitalleşme baskısına rağmen büyümekte olduğu görülmektedir. Keywords : Türkiye, dijitalleşme, dijitalleşme endeksi, satış, pazarlama
