Kudüs Haçlı Krallığında Askerî Tarikatların Kuruluşu ve Yükselişi

Authors : Süleyman Genç, Mehmet Şamil Baş

Pages : 473-496

Doi:10.48120/oad.1475067

View : 2 | Download : 3

Publication Date : 2024-12-26

Article Type : Research Paper

Abstract :1099’da Birinci Haçlı Seferi neticesinde Kudüs’ün ele geçirilmesiyle Kudüs Haçlı Krallığı devleti kurulmuştu. Ancak Avrupa’nın değişik bölgelerinden gelen haçlıların büyük kısmının sefer sırasında ölmesi ya da seferden sonra yurtlarına dönmesi yeni kurulan devleti yepyeni bir sorunla karşı karşıya bırakmıştı: insan gücü ihtiyacı. Süreç içerisinde bu ihtiyaca çözüm sunan birkaç farklı yöntem geliştirildi. Bunlardan en önemlisi ve belki de en etkilisi askerî tarikatlardı. İlk olarak Tapınak Şövalyeleri ile ortaya çıkan askerî tarikat ve yeni şövalyelik kavramı çok geçmeden Hospitalier Şövalyeleri, Töton Şövalyeleri, Aziz Lazarus Şövalyeleri ve Akkâ Aziz Thomas Şövalyeleri gibi hayır amaçlı kurulmuş başka tarikatların da askerî yapıya dönüşmesiyle devam etti. Bu kuruluşlar sürdürdükleri barınma ve şifa hizmetleri nedeniyle zaten papalık tarafından destek görüyordu; askerî yapıya dönüşmelerinin ardından bu destek krallık içindeki dengeleri bozacak boyutlara ulaştı. Nihayetinde askerî tarikatlar birbirleriyle sık sık güç mücadelesi içerisinde oldular. Nitekim çağdaş yazarların birçoğu Akkâ’nın nihai düşüşünün en büyük sorumluluğunu sürekli kendi aralarında çatışma halinde olan askerî tarikatlara yüklemiştir. Papalık, doğrudan kendine bağlı bir askerî gücün varlığının getirdiği avantajlar nedeniyle önceleri kayıtsız kaldığı bu durum karşısında müteakip dönemde sert tedbirler almak zorunda kaldı. Bu çalışmada sözü edilen tarikatların kuruluş nedenleri irdelenmiş hem kendi aralarında hem de ülke içindeki diğer güç odaklarıyla mücadelelerinin asıl müsebbibinin papalığın siyaseti olduğu ortaya konulmuştur.
Keywords : haçlı seferleri, askeri tarikatlar, Kudüs, Akka, papalık