Geç Orta Çağda Loncalar ve Askeri-Politik Dinamikler: Aşağı Ülkeler ve Anadolu Üzerine Karşılaştırmalı Bir Çalışma

Authors : Gaye Yavuzcan, Ayşe Değerli Velet

Pages : 547-570

Doi:10.48120/oad.1507955

View : 3 | Download : 3

Publication Date : 2024-12-26

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışma, Geç Orta Çağ’da Aşağı Ülkelerin loncaları ile Anadolu Ahilerinin tarihsel seyirleri ve bu seyirlerin her iki bölgedeki askeri-politik gelişmeler üzerindeki etkilerini ele almaktadır. Aşağı Ülkelerdeki loncalar, ticareti düzenleyen ve üyelerinin çıkarlarını koruyan kurumlar olarak ortaya çıkmış, kentsel yönetim ve bölgesel siyaset üzerinde önemli bir etkiye sahip olmuştur. Bu loncaların yükselişi, Bruges, Ghent ve Ypres gibi şehirlerin ticaret merkezleri olarak gelişmesiyle paralel olup, şehirlerin zenginliği ve demografisiyle uyumlu bir şekilde genişlemiştir. Loncalar, özyönetim ve özerklik arayışı içinde soyluların ve hükümdarların egemenliğine karşı çıkmış, merkezî devletlerle çatışmıştır. Özellikle Altın Mahmuzlar Muharebesi’nde loncalar tarafından teşkilatlandırılan Flaman şehir milislerinin Fransız güçlerini bozguna uğratması, loncaların askeri ve siyasi alandaki etkinliğini göstermiştir. Anadolu’daki Ahiler ise, devlet eliyle kurulan ve özellikle Moğol istilaları sırasında mevcut düzeni ve Selçuklu sultanlığını koruma güdüsüyle hareket eden bir mesleki örgütlenme biçimini temsil etmiştir. Ahiler, Selçuklu otoritesinin zayıflamasıyla ortaya çıkan yeni Türkmen yönetimlerini destekleyerek duruma uyum sağlamış ve Osmanlı Beyliği’nin kurucu zümreleri arasında yer almıştır. Her iki bölgede de meslek örgütleri, yerel nüfusun askeri seferler için harekete geçirilmesinde ve daha büyük feodal ya da emperyal güçlere karşı siyasi özerkliğin savunulmasında kritik bir rol oynamıştır. Ancak, Aşağı Ülkelerdeki loncaların ekonomik ve sosyal gelişmelere paralel olarak doğal bir evrim süreci izlediği, Anadolu’daki Ahilerin ise daha çok devletin etkisi altında şekillendiği görülmektedir. Aşağı Ülkelerdeki kent milisleri, bölgenin gelişmiş kentleşmesini ve ekonomik uzmanlaşmasını yansıtırken, Anadolu’daki meslek örgütleri, bölgenin kabilevi ve yarı kentsel yapısını yansıtan, Türkmen beylikleri ve loncalarını da içeren daha geniş bir çeşitliliğe sahiptir. Bu çalışma, karşılaştırmalı bir yaklaşımla her iki bölgenin sosyo-politik yapısına ışık tutmaktadır.
Keywords : loncalar, özerklik mücadelesi, Ahiler, askeri-politik dinamikler, Anadolu, Aşağı Ülkeler