Türkiye Selçuklu Sultanı I. İzzeddîn Keykâvus\\\'un Antalya’yı Fethi ve Fetihnâmeleri

Authors : Mahmut Demir

Pages : 595-613

Doi:10.48120/oad.1509376

View : 3 | Download : 2

Publication Date : 2024-12-26

Article Type : Research Paper

Abstract :Oldukça köklü bir tarihi geçmişe sahip olan Antalya şehri, Antikçağ ve Ortaçağ boyunca Anadolu\\\'nun en önemli Akdeniz liman kentlerinden olmuş ve farklı milletlerden birçok hükümdarın egemenliği altına girmiştir. Kent Ortaçağ\\\'daki jeopolitik ve özellikle de ekonomik önemi nedeniyle Türkiye Selçukluları’nın en stratejik hedeflerinden biri haline gelmiştir. 5 Mart 1207 tarihinde Antalya ilk kez Sultan I. Gıyâseddîn Keyhüsrev tarafından fethedilmiştir. Ancak şehrin fethinden dört yıl sonra Sultan I. Gıyâseddîn Keyhüsrev ölmüş ve kentteki Selçuklu hâkimiyeti kesintiye uğramıştır. Zira merhûm sultanın halefi I. İzzeddîn Keykâvus zamanında çıkan ani bir isyanın ardından Türkiye Selçukluları, Antalya’nın kontrolünü kaybetmişlerdir. Antalya\\\'nın Selçuklular açısından stratejik öneminin bilincinde olan Sultan I. İzzeddîn Keykâvus, isyanın hemen ardından harekete geçmiş ve 22 Ocak 1216\\\'da bir ay süren bir kuşatma sonunda şehri yeniden fethetmiştir. Bu sefer şehir hem karadan hem de denizden kuşatılmış, dolayısıyla fetih süreci her iki taraf için de yoğun çatışmalarla geçmiştir. Yeniden fethin ardından şehirde başka bir isyanın yaşanmaması adına çeşitli idari düzenlemeler hayata geçirilmiş ve birtakım önlemler alınmıştır. Antalya’nın yeniden fetih süreci Selçuklular dışında ünlü mutasavvıf Muhyiddîn İbnü’l-Arabî tarafından da yakından takip edilmiş, kendisi fethin gerçekleştiğini rüyasında görerek müjdesini bir şiir halinde Sultan I. İzzeddîn Keykâvus’a göndermiştir. Bu şiirin metni ilk kez bu çalışmada yayınlanmakta ve Türkçe’ye çevrilerek yorumlanmaktadır. Antalya’nın fethinden sonra Türkiye Selçukluları, dönemin Müslüman hükümdarlarına İslâmî geleneklere uygun olarak fetihnâmeler göndermişlerdir. Sultan I. İzzeddîn Keykâvus, fetihnâme nüshalarını Müslüman hükümdarlara göndermenin yanı sıra, 43 parçadan oluşan eşi benzeri olmayan kitabe şeklindeki özel bir fetihnâmenin de Antalya surlarına yerleştirilmesini emretmiştir.
Keywords : Antalya, I. İzzeddîn Keykâvus, Türkiye Selçukluları, Fetih, Fetihnâme.