Meclis-i Mebusan Bütçe Görüşmelerinde Salgın Hastalılarla İlgili Tartışmalar ve Öneriler (1914-1918)

Authors : Sibel YAZICI

Pages : 70-92

Doi:10.21021/osmed.530569

View : 17 | Download : 10

Publication Date : 2019-04-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı Devletinde salgın hastalıklar daha Birinci Dünya Savaşı öncesi halk sağlığını tehdit eder boyuttaydı. Öyle ki Balkan Savaşının yenilgi sebepleri arasında kolera salgını önemli nedenlerden biriydi. Savaştan sonra ise tifüs salgınları ülkenin hemen her yerinde görülmeye başlamıştı. Bu noktada hükümet, Balkan Savaşlarının tecrübesiyle halk sağlığı adına önemli adımlar attı. Bunlardan biri Dâhiliye Nezareti’ne bağlı Sıhhiye Müdüriyet-i Umumiye Bütçesi’nin 1913 yılında bağımsız hale getirilmesiydi. Hükümet böylece salgın hastalıklarla mücadelenin etkinliğini arttırmaya çalıştı. Meclis-i Mebusan bu durumu insan sağlığına verilen değerin artması olarak değerlendirerek takdirle karşıladı. Kanun-ı Esasi’nin 80. Maddesine göre Meclis-i Mebusan’ın görevlerinden biri bütçeyi değerlendirmek ve onaylamaktı. Meclis bu yetkisine bağlı olarak Sıhhiye Müdüriyet-i Umumiye bütçe görüşmelerinde, salgın hastalık tehdidinin dikkate alınması konusunda yetkililere uyarılarda bulunarak alınan önlemlerle ilgili bilgi istedi. Özellikle bütçedeki tahsisat miktarının artmasına rağmen salgın tehdidinin sürekli büyümesi Meclis tarafından endişeyle karşılandı. Bütçe görüşmeleri sırasında salgın hastalıklara yönelik, mebuslar tarafından dile getirilen sorunlar arasında; tabip sayısı ve hastane imkânlarındaki yetersizlik, tecrübeli eleman eksikliği, ahlaki bozukluk ve buna bağlı olarak yasal tedbirlerin alınmaması, bataklıkların kurutulamaması ve belediye hizmetlerinin yetersizliği dile getirilenlerdendi. Meclis, Birinci Dünya Savaşı boyunca salgın hastalıklarla mücadele etmek üzere Sıhhiye Müdüriyet-i Umumiye bütçesinin arttırılmasına onay verdi. Bununla birlikte içinde bulunulan ekonomik, askeri ve ahlaki şartlar mücadelenin istenen seviyeye ulaşmasını engelledi.
Keywords : Salgın hastalıklar, Meclis i Mebusan, Birinci Dünya Savaşı, Sıhhıiye Müdüriyet i Umumiyesi