Mehmet İzzet Bey’in Devlet Anlayışı

Authors : Mehmet Ali AKKUŞ

Pages : 141-150

Doi:10.21021/osmed.762151

View : 13 | Download : 9

Publication Date : 2020-10-15

Article Type : Research Paper

Abstract :600 yıl boyunca varlığını sürdüren bir devletin son dönemlerinde düşünürlerin ve devlet adamlarının devlet anlayışında köklü değişimler yaşanmıştır. Devletin görevleri ve yönetim şekli hakkında çok farklı görüşler ortaya atılmıştır. Osmanlı’nın son dönemlerinde ve Cumhuriyetin kuruluş yıllarında yaşamış olan Mehmet İzzet Bey bu konulara dair görüşler ortaya koymuştur. İzzet Bey’in fikirlerinin anlaşılması için hayatı, tahsili ve metodu üzerinde de durulmuştur. Mehmet İzzet Bey eleştirel, sorgulayıcı, akademik ve fikir-odaklı bir metot benimsemektedir. Siyaset ile arasında mesafe olmasından ve derin felsefi fikir yapısından ötürü kriz dönemlerinde çare arayışı içinde olan Türk düşüncesi tarafından unutulmuştur. Özellikle II. Meşrutiyet dönemi sonrasında eserler üreten Mehmet İzzet Bey’in devlete dair yaklaşımı akademik bir düzlemdedir. Dönemin hâkim olan devlet anlayışı “aşkın devlet” anlayışıdır. Fonksiyonel anlamda aşkın devletin hangi müessese ya da şahıs tarafından idare edildiği dönem içinde değişiklik gösterse de devletin vazifeleri giderek genişlemektedir. Mehmet İzzet Bey ise devletin vazifelerini “eski devletlerde devletin vazifeleri” ve “milli devletlerde devletin vazifeleri” olmak üzere ikiye ayırmaktadır. Hükümet şekillerine dair de halk hükümeti insert ignore into journalissuearticles values(cumhuriyet);, eşraf hükümeti insert ignore into journalissuearticles values(aristokrasi); ve saltanatı insert ignore into journalissuearticles values(monarşi); ele almıştır. Cumhuriyetin şart olmadığını ve yönetim şeklinin halkın yapısıyla alakalı olduğunu öne sürmüştür. 
Keywords : Osmanlı, Mehmet İzzet Bey, Devlet, Hükümet, Meşrutiyet