Modernleşme, Oryantalizm ve Mısır’da On Dokuzuncu Yüzyıl İslam Düşüncesinin Seyri

Authors : Ecehan SOMUNCUOĞLU

Pages : 226-248

Doi:10.21021/osmed.1223925

View : 12 | Download : 6

Publication Date : 2023-03-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışma, on dokuzuncu yüzyılda Avrupa’nın hegemon bir güç olarak yükselişini, adına modernleşme denilen süreci ve on dokuzuncu yüzyılda İslam düşüncesinin seyrini incelemektedir. Osmanlı sistemi içinde olmasına rağmen Batı Avrupa’nın siyasal, ekonomik ve sömürgeci gücüyle ilk karşılaşan Müslüman ülkesi olarak Mısır, hızlı ve keskin bir modernleşme sürecini deneyimlemiştir. 1798’de başlayan ve üç yıl süren Fransa’nın Mısır’ı işgali, oryantalizm açısından da bir kırılma anına işaret etmektedir. Avrupa modernitesi arka planına dayalı olarak Mısır tarihi hakkında ayrıntılı bilimsel araştırmalar bu işgal ile büyük bir birikime ulaşmış, oryantalizme yönelik yirminci yüzyıla hakim olan eleştirel söylem için de başlangıç olmuştur. Avrupa’nın ekonomik ve askeri müdahalesine karşı canlı bir tartışma ve sorgulama dönemini ifade eden on dokuzuncu yüzyılda İslami düşünürler, İslam tarihi perspektifinden ve Mısır’a özgü koşullara dayalı olarak kültürel bir cevap arayışına girmişlerdir. Çalışmada, Batı Avrupa’da başlayıp bütün dünyaya yayılan dönüşümün kavramsal çerçevesi ele alınmış, bu doğrultuda on dokuzuncu yüzyılda İslam düşüncesinde yenilik ve süreklilik unsurlarının mahiyeti tartışılmıştır.
Keywords : Modernleşme, İslam Tarihi, Modern İslam Düşüncesi