Yıldız Hamidiye Camii Tavan Süslemesinin İzleri: Gök Mavisi Üzerine Altın Renginde Yıldızlı Kalem İşi Bezeme

Authors : Mustafa Kaan Sağ

Pages : 150-168

Doi:10.21021/osmed.1434882

View : 73 | Download : 75

Publication Date : 2024-09-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Sultan II. Abdülhamid, 1885’te Yıldız Hamidiye Camii’ni selatin camisi olarak inşa ettirmiştir. Caminin dikkat çeken özelliklerinden biri harim bölümünün tavanını süsleyen gök mavisi üzerine altın renginde yıldızlı kalem işi bezemedir. Britanyalı mimar ve mimarlık tarihçisi William Richard Lethaby, 1892’de yazdığı “Mimarlık, Mistisizm ve Mit” adlı eserinin “Gökyüzüne Benzeyen Tavanlar” bölümünde bezemenin kökeni ve kullanıldığı farklı dönemler hakkında detaylı bilgi vermektedir. Bezemenin görüldüğü en erken tarihli yapılar antik Mısır döneminin tapınak ve mezarlarıdır. Lethaby, geç antik dönemde uygulamanın Roma ve Bizans mimarisinin önemli bir bileşeni haline geldiğini belirtmektedir. Bezeme, Bizans İmparatorluğu ile yakın ilişkiler içerisinde bulunan Avrupa devletlerinde de yaygınlaşmış, orta çağda özellikle gotik mimarinin bir parçası haline gelmiştir. 19. yüzyıla gelindiğinde neogotik mimarinin doğuşuyla Avrupa ve Amerika’da tekrar popüler hale gelen tavan bezemesi aynı dönemde Osmanlı İmparatorluğu’nun başkenti İstanbul’da da görülmektedir. Ele alınan çalışmada, bezemenin kronolojik ve coğrafi yolculuğu örnekler üzerinden analiz edilmektedir. Yıldız Hamidiye Camii harim tavanındaki uygulama, bu doğrultuda antik Mısır, gotik ve Bizans mimarisine gönderme yapan, imparatorluğun gücünü temsil eden, çok katmanlı ve eklektik bir tasarım olarak değerlendirilmektedir.
Keywords : Gotik Mimari, Bizans Mimarisi, Antik Mısır Mimarisi, On Dokuzuncu Yüzyıl Osmanlı Mimarisi, Yıldız Hamidiye Camii