Ferâiznâme Literatürüne Zeyl: Hâzık’ın Ferâ’izü’l-Manzûme’si

Authors : Mehmet Akif Gözitok, Halime Çavuşoğlu

Pages : 207-233

Doi:10.21021/osmed.1467499

View : 78 | Download : 88

Publication Date : 2024-12-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Fıkıh ilminin en önemli konularından kabul edilen ferâiz ilmi, en genel tanımıyla ölen bir kişinin ardında bıraktığı mirasa kimlerin mirasçı olabileceğini ve mirasçıların alacakları payların nasıl hesaplanacağını açıklayan bir ilim dalıdır. Türk-İslam edebiyatının dinî muhtevalı edebî türlerinden kabul edilen ferâiznâmeler, bu ilme dair yazılmış manzum ve mensur eserlerdir. Anadolu sahası Türk edebiyatında ilk örnekleri XV. yüzyılda görülen ferâiznâme türünün, XX. yüzyıla kadar devam ettiği ve irili ufaklı birçok örneğinin kaleme alındığı bilinmektedir. Bu edebî türün kayıp halkalarından biri de XVIII. yüzyılın önde gelen âlim ve fazıl şairlerinden kabul edilen Erzurumlu Muhammed Hâzık Efendi’nin Ferâ’izü’l-Manzûme adlı eseridir. Biyografik ve bibliyografik kaynaklarda hakkında hiçbir bilgi bulunmayan söz konusu bu eserde Hâzık, talebelerinin ferâiz ilmini daha kolay öğrenebilmesi ve elzem kısımlarını ezberleyebilmesi için ferâiz ilminin önemli metinlerini muhtasar olarak nazmen ele almıştır. Bu çalışma, bilinen tek nüshası Atatürk Üniversitesi Merkez Kütüphanesi Seyfettin Özege Bölümü Satın Alınanlar Koleksiyonu 35 numarada kayıtlı olan Ferâ’izü’l-Manzûme’nin ilmî neşri ile dil, üslup, muhteva ve şekil bakımından incelenmesini amaçlamaktadır.
Keywords : Ferâiznameler, Miras Hukuku, Erzurumlu Hâzık.