17. Yüzyıl Seyyahlarına Göre Revan Erivan Şehri

Authors : Cihat AYDOĞMUŞOĞLU

Pages : 1-18

View : 14 | Download : 4

Publication Date : 2018-01-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Ermenistan Cumhuriyeti’nin başkenti olan Erivan/İrevan tarihî Revan şehri, -kesin olmamakla birlikte- Urartu çağında M.Ö. 782 yılında kurulmuştur. Med ve İskit evrelerinin ardından Pers hâkimiyetine giren şehir, Ahamenişlerin sükûtunun ardından Part ve Sasanilerin egemenliğinde kalmıştır. Arap İslâm fütûhâtı ile Sasaniler yıkılınca şehir, 7. yüzyılda Emevilerin kontrolüne geçmiştir. Emevilerin ardından 9. Yüzyılda Bağratlı/Pakraduniler Gürcü Hanedanı tarafından idare edilen Erivan, 11. asırda Selçuklu egemenliğine girmiştir. Fakat 9-10. yüzyıllar İslam tarih ve coğrafyacılarının eserleri ile Selçuklu çağı tarihî kaynaklarında şehir hakkında aydınlatıcı bilgiler yer almamaktadır. Bu da şehrin ancak 11. asır ve sonrasında nüfus bakımından kesâfet arz etmesine ve önem kazanmaya başlamasına delâlet etmektedir. Dvin’in gözden düşmesi, aslında bir süre sonra Erivan’ın yükselmesi ile neticelenmiş görünmektedir. 13. yüzyılın başında kısa bir Gürcü hâkimiyeti evresinin ardından ise şehir, Moğol ve Türkmen istilalarına maruz kalmıştır. İlhanlıların inkırazının ardından 14. yüzyılın son çeyreğinde Emir Timur tarafından istila ve tahrip edilen Erivan, Türkmen devletleri Kara Koyunlu ve Ak Koyunlu evresinin ardından 16 ve 17. yüzyıllarda stratejik bir konumda ve aynı zamanda sınır şehri olması gibi nedenlerle Osmanlı-Safevî mücadelesine tanıklık etmiştir. Biz bu çalışmamızda, Osmanlı gezginleri ile özellikle Safevî şahları nezdine gelen Batılı seyyah ve tüccarların gözlemlerinden hareketle Erivan ve havalisinin 17. asırdaki sosyo-kültürel ve dinî durumunu ortaya koymaya çalışacağız
Keywords : Revan Erivan, , Eçmiyadzin, Sa`d Çukuru, Osmanlı Devleti, Safevî Devleti