Jurnal defterleri ve jurnal defterlerinde menteşe sancağı

Authors : Mehmet Zahit YILDIRIM

Pages : 319-336

View : 12 | Download : 6

Publication Date : 2018-01-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Jurnal Teşkilatı II. Mahmud döneminde kurulmuş bir teşkilattır. Bu teşkilat memleketin ve milletin asayiş ve ahvalinin bilinmesi için kurulmuştur. Bu teşkilat dönemin Osmanlı sınırları içerisinde yer alan Rumeli ve Anadolu`daki vilayet, sancak, kaza ve hatta beldelere varıncaya kadar yayılmıştır. Teşkilatın kurulduğu yerlerdeki gelişme ve değişmeleri, meydana gelecek her türlü tabii ve olağan üstü olayları kaydetmek üzere Jurnal Kâtipleri tayin edilmiştir. Bu kâtipler bulundukları yerlere gelipgidenleri, ne amaçla gelip gittiklerini; buralarda meydana gelen her türlü iklim olaylarıyla, doğal, ekonomik ve sosyal olayları; vaki olan doğum ve ölümleri; olağanüstü hadiseleri, resmi kurumlarda meydana gelen gelişme-değişme ve kayıtları, mahkemelerde cereyan eden her türlü hukuki işlemlerin özetlerini bu defterlere kaydetmişlerdir. Kayıt altına alınan bu bilgiler, jurnal nizamnamesi gereği haftada veya on beş günde bir sancak merkezine oradan da ayda bir İstanbul`a gönderilecekti. Bu bağlamda Menteşe sancağının merkezi olan Muğla`ya bir ve yirmi üç tane de kazalarına olmak üzere toplam yirmi dört jurnal kâtibi tayin edilmiştir. İşte bu kâtipler Muğla ve diğer kazalarda meydana gelen olayları defterlerine kaydetmişler ve bu defterlerin birer suretlerini de merkeze göndermişlerdir. Menteşe sancağı ile birlikte diğer bütün vilayet ve sancaklardan gönderilen bu defterlerden özetlenerek çıkarılan bilgiler Anadolu Jurnal Defteri I ve Anadolu Jurnal Defteri II adlarıyla arşivde yer almıştır. Ayrıca bir de Rumeli Jurnal Defteri daha vardır ki bunda da Rumeli`den gönderilen jurnal defterlerindeki bilgilerin özetleri, kâtiplerin isimleri ve bunların tayin emirlerinin suretleri bulunmaktadır. Anadolu Jurnal Defterleri`nde yer alan bu bilgiler Menteşe sancağının dini, tarihi, askeri, idari, sosyal, ekonomik ve eğitim tarihi ile ilgili önem arz eden bilgilerdir. Bu sebeple çalışmada öncelikle Jurnal Defterleri hakkında bazı bilgiler verilecek arkasından da Menteşe Sancağında görevli Jurnal Kâtiplerinin tuttukları kayıtlardan Anadolu Jurnal Defteri I ve II’de yer alan bilgiler tahlil edilecektir
Keywords : Menteşe, Muğla Jurnal Kâtibi, Jurnal Defteri, Jurnal Teşkilatı