VAKIF MUHASEBE DEFTERİNDEN HAREKETLE GALATA VAKIFLARI VE MALİ YAPILARI (1686-1688)

Authors : Muhammet Yeniyurt

Pages : 193-226

View : 169 | Download : 142

Publication Date : 2023-10-13

Article Type : Research Paper

Abstract :Özet Bu çalışmada Bâb-ı Meşîhat’te bulunan Şer’iyye Sicilleri Arşivi Galata Mahkemesi 144 numaralı vakıf muhasebe defterinden hareketle Osmanlı Galatası’nda faaliyet gösteren 37 vakfın 1686-1688 yıllarındaki mali durumlarına odaklanılmıştır. Çalışmanın temel sorusu, söz konusu yıllarda Galata bölgesinde faaliyet gösteren vakıfların ana gelir-gider kalemlerinin neler olduğu, zarar durumlarında sürekliliklerini nasıl sağladıkları şeklinde ifade edilebilir. Bu amaç doğrultusunda söz konusu yıllarda Galata bölgesinde faaliyet gösteren 37 vakfın kira ve murabaha gelirleri ile masarif ve vezaif giderleri detaylı bir biçimde incelenmiştir. Elde edilen sonuçlar, Galata vakıflarının gelirlerinin 3 yıl boyunca aynı seviyelerde kalırken giderlerinin ise yıldan yıla arttığı ve vakıfların zararlarını telafi etmek, gelir/gider arasında bir denge sağlamak için önceki dönem ve muaccele gelirlerini etkin bir şekilde kullandığı şeklinde ifade edilebilir. Çalışmamızda ulaşılan tüm sonuçlar Galata Mahkemesi 144 numaralı vakıf muhasebe defterinden elde edilen kısa dönemli veriler olup Galata bölgesi kapsamında uzun dönemli serilerin incelenmesi Galata vakıfları hakkında sağlıklı yorumlar yapılmasına imkân verecektir. Abstract This study examines the financial structures of 37 waqfs which were active in Ottoman Galata between 1686 and 1688. The waqf account book numbered 144 is used in the court records in the Bâb-ı Meşîhat. The primary focus of the study is to determine the main sources of revenues and expenditures for the waqfs in the Galata region from 1686 to 1688, as well as how they maintained their financial stability in the event of any losses during that time. For this purpose, the kira (incomes from various real estate) and murabaha (incomes from monetary sources) revenue and expenditure of 37 waqfs in the Galata region in the aforementioned years are examined in detail. The results demonstrate that the revenues of Galata waqfs remained at the same levels for three years, while their expenditure increased annually. Moreover, the waqfs effectively used their previous period’s revenues and "muaccele revenues” to compensate for their losses and balance revenue/expenditure. The findings are based on three years of data, but more conclusive results can be obtained by increasing the number of waqfs and extending the study period.
Keywords : Galata, Galata Vakıfları, Vakıf, Vakıf Muhasebe Defteri, 144 nolu Galata Mahkemesi Şeriyye Sicili