XIX. YÜZYIL OSMANLI TARİHİNİN KAYNAKLARI: OSMANLI İMPARATORLUĞU’NA GELEN GEZGİNLERİN-AVRUPALILARIN ANILARI: BİR BİBLİYOGRAFYA DENEMESİ

Authors : Mehmet Seyitdanlıoğlu

Pages : 117-153

View : 45 | Download : 104

Publication Date : 2024-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı tarihinin kaynakları içerisinde, arşiv belgeleri ve basılı, matbu eser ve vakânüvis tarihleri son derece önemli bir yer tutar. Tarihçiler için bir diğer önemli sayılabilecek kaynak da kuşkusuz anı ve seyahatnamelerdir. Özellikle Ondokuzuncu yüzyılda gelişen demiryolları, kara ve deniz ulaşımının da etkisiyle diplomat, asker, gazeteci, tüccar gibi çok sayıda insan Osmanlı İmparatorluğu’na gelmiş ve bunların bir kısmı seyahatlerini, günlüklerini ve anılarını kaleme alarak, yayınlamıştır. Bu seyahatname ve gezi anıları, Osmanlı topraklarının hemen her bölgesine çeşitli vesilelerle yapılan seyahatlerin bir görgü şahidi olarak zengin tarihsel kaynaklar olma niteliği taşıdığı gözden kaçırılmamalıdır. Ne var ki, bu alanda araştırmacıların yararlanabilecekleri, uzmanlaşmış bir bibliyografya bulunmamaktadır. Biz bu çalışmada, ağırlıklı olarak ondokuzuncu yüzyıl ve yirminci yüzyıl başlarında Osmanlı İmparatorluğu’na resmi görev ile ya da gezip görmek için gelmiş ve gezi anılarını veya seyahatnamelerini çok çeşitli dillerde ve ülkelerde yayınlamış kişilerin eserlerinin bir listesini yapmaya çalıştık. Kuşkusuz böyle bir çalışmada eksiksiz ve tam bir listeye ulaşmak son derece zordur, ancak, bir ön adım olarak bu ihtiyacın hiç olmazsa bir kısmını karşılamak amacı güdülmüştür.
Keywords : Anı hatırat, seyahatname, günlük, Osmanlı Devleti, orijinal tarihsel bilgi ve belgeler