SÛFÎLERİN ŞİİRLERİNDEKİ SEMBOL ve İŞARETLER: HİCRİ YEDİNCİ YÜZYILA KADAR

Authors : Mustafa İBİŞ

Pages : 444-468

Doi:10.17859/pauifd.917669

View : 13 | Download : 6

Publication Date : 2021-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Tarih, tasavvufa yön veren birçok önemli olaylara sahne olmuştur. Bunlar, aynı zamanda tasavvufu meydana getiren, geliştiren ve tekâmüle erdiren olaylardır. Bu anlamda, hicri yedinci yüzyıla kadar olan dönem, tasavvuf tarihi için önemli bir yer teşkil etmektedir. Bu dönem, tasavvuf şiirinin yaratıcılık hareketi için önemli bir yere sahiptir. Özellikle Hallâc-ı Mansûr ile başlayan şiirdeki yenilik hareketi, sonraki sûfî şairlere örneklik teşkil etmiştir. Bu yenilik, manaya yönelik olduğu kadar buna aracılık yapan dil ile de ilgilidir. Mutasavvıflar, kendilerini daha iyi ifade etmek için şiirlerinde birçok sanatsal yollara yönelmişlerdir. Başvurdukları ve fikirlerini en iyi anlatabildikleri araç ise şiirdeki sembollerdir. Bu semboller, onların manevi hallerini ve ruh âlemini dışa yansıtan dilsel araçlardır. Bu çalışmada, mutasavvıfların kullandıkları bu işaretler, beş kategoriye ayrılmıştır. Bunlar; Kadın, şarap, tabiat, mekân ve sayı ile harf sembolüdür. Bu semboller, gerek tasavvuf ilmine ve gerek şiire derinlik kattığı gibi diğer bilimlere de farklı ufuklar açmıştır. Bu durum aynı şekilde İslâm kültürü için paha biçilemez hazine mesabesinde bir zenginlik kaynağıdır.
Keywords : Arap Dili ve Belagatı, Şiir, Tasavvuf, Sûfî, Sembol