Eski Anadolu Türkçesinde Aruz Vezni ve Uyağın Zarf-fiil Eklerine Etkisi

Authors : Erkan Salan

Pages : 90-113

View : 11 | Download : 7

Publication Date : 2017-01-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Eski Anadolu Türkçesi, yazılı kaynaklar bakımından Türkçenin en zengin tarihî dönemlerinden biridir. Bu dönemde manzum, mensur ve manzum-mensur karışık olmak üzere pek çok eser yazılmıştır. Bu değerli eserler, dönemin dili açısından oldukça önemlidir. Bunlar içerisinde manzum eserler dikkate değer bir konuma sahiptir. Aruz vezni ve uyak, manzum eserlerin vazgeçilmez unsurlarıdır. Bunlar, şairin ve şiirin değerini belirleyen önemli unsurlar olarak görülmüştür. Bu yüzden vezin ve uyak bakımından kusursuz şiirler, şairler için mükemmelliğin göstergelerinden biridir. Dolayısıyla dizeleri çeşitli vezin kalıplarına uydurma ve dizeler arasında uyak oluşturma arzusu ve çabası, Türkçenin ek kullanımını çeşitli yönlerden etkilemiştir. Zarf-fiil ekleri, bu etkilenmenin somut örneklerinden biri olarak değerlendirilebilir. Bu çalışmada {-AldAn / -alıdan}, {-erek}, {-ıraḳ}, {-IncAk}, {-icegez}, {-incegez}, {-ıcaġġaz}, {-mege}, {-i}, {-U}, {-UbAn}, {-UbAnI}, {-Up} gibi zarf-fiil eki biçimlerinin ve {-er} sıfat-fiil ekinin vezin ve uyağın etkisiyle ortaya çıkan farklı kullanımları, Eski Anadolu Türkçesi döneminde yazılmış çeşitli eserlerden alınan örneklerle dikkatlere sunulmuştur. Bu tarz yapıların tespitinin ve değerlendirilmesinin Eski Anadolu Türkçesi araştırmalarına farklı bir bakış açısı getirebileceği ve katkı sağlayabileceği ifade edilmiştir.
Keywords : Eski Anadolu Türkçesi, zarf fiil Ekleri, aruz vezni, uyak