TÜRK EDEBİYATINDA POZİTİVİZM ve H. TAİNE TESİRİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Authors : Hacer GÜLŞEN

Pages : 133-141

Doi:10.30794/pausbed.459667

View : 12 | Download : 7

Publication Date : 2019-04-26

Article Type : Research Paper

Abstract :Türk toplumunun batıya yönelmesi uzun tarihsel bir süreci içine alır. Yenilikler önce askeri alanda meydana gelir. Sonra da sosyo - kültürel alanlarda görülmeye başlar. Yeni düşünce akımları edebiyatımıza girer. Aynı zamanda ilk filozoflarımız olan edebiyatçılarımız tarafından bu düşünce akımları geliştirilir. Edebiyatçılarımız bizim ilk filozoflarımız, sosyolog ve psikologlarımız hüviyetindedirler. Tanzimat olarak adlandırdığımız Edebiyat-ı Cedide döneminde başlayan batılılaşma cereyanı ise daha sonraki dönemlerde de artarak devam eder. Türk edebiyatı, Tanzimat döneminin özellikle ilk yıllarından itibaren pozitivist düşüncenin yanında yer alacaktır. Mustafa Reşit Paşa’nın Auguste Comte’a cevabını bir mektup şeklinde değil özellikle eğitim alanında ve diğer kurum ve kuruluşlarda gerçekleştirilen yeniliklerde aramak gereklidir. 19. Yüzyılın özellikle ikinci yarısından sonra hakikati ilmin verilerinde arayan bir nesil vardır. Bu nesil, ruhu ilimle beslenen yeni bir nesildir. Auguste Comte’un ortaya koyduğu pozitivizmin edebi açıdan en önemli temsilcisi Hippolyte Taine’dir. Türk edebiyatında özellikle 19. Yüzyılın ikinci yarısından 20. Yüzyılın başla­rına kadar Taine’in nazariyesi ve edebiyat anlayışı etkilidir. Bu etkinin 20. Yüzyılın ikinci ya­rısında da azalarak devam ettiğini söylemek mümkündür. Bu makalede topluma dönük eleştiri metodundan yararlanılmıştır.
Keywords : Türk Edebiyatı, Türk Toplumu, Pozitivizm, H Taine, A Comte