BİRİNCİ DÜNYA HARBİ ÖNCESİ BÜYÜK DEVLETLERİN TAKİP ETTİĞİ AKDENİZ SİYASETİNİN DEMİRYOLU İMTİYAZI VE PETROL AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Authors : Sehernaz Güvenbaş

Pages : 251-266

Doi:10.30794/pausbed.1477485

View : 49 | Download : 38

Publication Date : 2024-07-22

Article Type : Research Paper

Abstract :Üç kıtayı birbirine bağlayan Akdeniz, tarih boyunca buraya hâkim olmak isteyen devletlerin ilgisini çekmiş ve devletler bu uğurda savaşmaktan da geri durmamıştır. Akdeniz hâkimiyet mücadelesi bölgedeki ticaret yollarına sahip olup ekonomiye hükmetme düşüncesiyle başlamışken bu mücadele Birinci Dünya Harbi öncesi bölgedeki kaynakların elde edilmesi politikasına dönüşmüştür.19. Yüzyıl sonları ile 20. Yüzyıl başlarında, Osmanlı Devleti sınırları içinde bilinen en mühim petrol yataklarının tespit edilmesi, endüstrileşmiş ülkeler arasındaki enerji rekabetinde bu ülkelerin dikkatlerini Mezopotamya bölgesine yoğunlaştırmalarına sebep olmuştur. Ticari ve iktisadi imtiyazlar alarak stratejik noktaları elde etmek ve demiryolu yatırımlarıyla bu kaynaklara ulaşmak, bu rekabetin temel dinamiği olmuştur. Jeopolitik ve jeostratejik öneminden dolayı günümüzde de Akdeniz’e komşu devletler ile büyük devletlerin ilgisini kaybetmeyen bu coğrafya, mevcut konumu ve enerji potansiyeli ile mücadele alanı olmaya gebe bir bölge olduğu açıkça görülmektedir. Bu çalışmada Birinci Dünya Harbi öncesinde büyük devletlerin yürütmüş olduğu siyaset ve mücadele, literatürden tespit edilen ve Osmanlı Türkçesi kaynaklarla karşılaştırmalı olarak analiz edilmeye çalışılmıştır.
Keywords : Akdenize Hâkimiyet, Akdeniz Siyaseti, Bağdat Demiryolu, Petrol