Ergonimi/İnstitutionimi Açısından Sözcüksel Düzeyde Bir İncelenme: Türk ve Alman Üniversite Adları

Authors : Büşra Güven, Muhammet Koçak

Pages : 90-107

Doi:10.26650/sdsl2023-1257676

View : 30 | Download : 25

Publication Date : 2023-12-26

Article Type : Research Paper

Abstract :İnsanların ve insanları çevreleyen unsurların çoğalması ve çeşitlenmesi ile birlikte ortaya çıkabilecek karışıklıkları önlemenin en önemli yollarından birisi adlandırma yoluna gitmek olmuştur. Aynı zamanda bir anlam, bir mesaj da içeren adlar gün geçtikçe daha da önemli bir hâle gelmiş ve zamanla bilim insanlarının dikkatini çekmiştir. Bu doğrultuda adlarla ilgili yapılan araştırmalar dilbilimin bir alt disiplini olan ve onomastik olarak adlandırılan adbilim çatısı altında gerçekleşmektedir. Adbilim çerçevesinde yapılan araştırmaların da çoğalmasıyla bazı alt alanlar oluşmuştur. Bu çalışmada, adbilimin insan eliyle oluşturulan tüm nesnelerin adlarını inceleyen ergonimi alt dalının kurum/kuruluş adlarını araştırma konusu edinen institutionimi alt başlığı kapsamında Türk ve Alman üniversite adları ele alınmıştır. Bu çerçevede, bahsi geçen kavramlar tanıtıldıktan sonra Türk ve Alman kültüründe ad vermenin öneminden ve yükseköğretim kurumlarına ad verme sürecinden bahsedilmiştir. Adlandırmada öne çıkan anlayışları ve etkili olan unsurları belirlemek amacıyla nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizinin kullanıldığı araştırmadaTürk ve Alman üniversitelerinin isimleri tespit edilmiş, sözcük düzeyinde anlamlarına göre sınıflandırılmış ve ortaya çıkan bulgular yorumlanmıştır. Türkiye’de faaliyet gösteren 203 üniversitenin adlarının 170 ‘coğrafi unsur’, 58 ‘kişi adı/soyadı/unvanı’, 36 ‘ihtisas’, 21 ‘misyon’, 11 ‘önemli tarih ve olay adı’ ve 3 ‘ilgili coğrafyanın tarihiyle ilgili adlar’ barındırdığı, incelenen 87 Alman üniversitesinin ise 83 ‘coğrafi unsur’, 29 ‘kişi adı/soyadı/unvanı’, 20 ‘ihtisas’ ve 4 ‘misyon’ adı ile ilgili sözcükler içerdiği tespit edilmiştir. Her ne kadar üst sınıflandırmalar aynı olsa da özellikle kişi adlarının tercihinde kültürel düzeyde anlamlı farklılıkların olduğu, Türk üniversiteler özelinde ise Alman üniversite adlarında yer almayan yerel ve ülke geneli ile ilgili milli tarih ve olay adlarınınyer aldığı belirlenmiştir.
Keywords : Onomastik, Ergonimi, İnstitutionimi, Türk Üniversite Adları, Alman Üniversite Adları