OSMANLI DEVLETİ’NDE TOPRAK MÜLKİYETİNİN İKTİSADİ SİSTEMLER AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Authors : Haydar KARADAĞ, Mustafa ŞİT

Pages : 45-65

View : 15 | Download : 9

Publication Date : 2016-08-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı Devleti’nin uygulamış olduğu toprak mülkiyeti sistemi üzerinde çeşitli tartışmalar yürütülmektedir. Osmanlı Devleti’nin toprak mülkiyeti sistemi üzerindeki tartışmalar, iktisat biliminin de temel uğraşı alanı olan mülkiyet kavramı çerçevesinde, kapitalist ve sosyalist sistemlerin mülk edinimine ilişkin farklılıklar belirtilerek yürütülmüştür. Bu çalışmada bireylere özel mülk edinebilme hakkı tanıyan kapitalist sistem ile bireylerin mülk edinimi hakkının kısıtlandığı ve mülklerin tamamının devlete ait olduğu sosyalist sistemin, Osmanlı Devleti’nde uygulanan toprak mülkiyeti sisteminde uygulanıp, uygulanmadığı araştırılmıştır. Ayrıca, İslam Hukukundaki mülkiyet anlayışı incelenerek, İslam Hukukunun Osmanlı Devleti’nin uyguladığı toprak mülkiyeti sistemindeki etkileri üzerinde durulmuştur. Osmanlılarda topraklar, miri arazi rejimi gereği, tamamen beytülmala ait durumdadır. Böylelikle Osmanlı Devleti, hem hazinenin en önemli gelir kaynaklarından olan verginin alınmasını hem de askere almayı beraber yapma imkanına kavuşmuş olmaktadır. Toplumun özel mülkiyete sahip olmasına izin verilmemiştir. Bununla birlikte, kurulan vakıflar, önemli kamu hizmetlerini yerine getirdiklerinden, toplum özel mülk edinimine çok fazla gereklilik duymamıştır. Osmanlı toplumunda, sermaye birikimi engellenmiş olduğundan, kapitalizmin gerektirdiği sınıflar arası mücadele bilinci ve burjuvazi hiç oluşmamıştır.
Keywords : Mülkiyet, Kapitalizm, Sosyalizm, Tımar Sistemi, Vakıflar