Doğum ile İlgili Halk İnanışları Erzincan Örneği

Authors : Merve Nur Sezgin

Pages : 215-223

Doi:10.34086/rteusbe.1570739

View : 54 | Download : 91

Publication Date : 2024-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Kültür, bir toplumun yaşam tarzını belirleyip nesilden nesile aktarılan davranışlar, değerler, gelenekler, inançlar gibi unsurlardan oluşur. Bu unsurlar genel olarak toplumdan topluma sözlü olarak aktarılır. Sözlü kültür ve halk inanışları toplumların, tarihi, kimliği ve dünya görüşlerini şekillendiren önemli unsurlardır. Bu kavramlar, yazılı kaynaklardan ziyade nesilden nesile aktarılan bilgi ve gelenekleri içerir. Türk kültüründe sözlü kültürün önemi oldukça büyüktür. Özellikle göçebe yaşam süren eski Türk topluluklarında, yazılı kaynaklar çok fazla bulunmadığı için bilgi aktarımı ağırlıklı olarak sözlü kaynaklar aracılığıyla gerçekleşmiştir. Geleneği yansıtan inançların içinde ritüeller önemlidir. Birey ve toplum için önemli olan bu ritüeller kültürün şekillenmesinde belirleyici bir unsurdur ve insanoğlunun doğum, evlilik ve ölüm gibi önemli geçişlerinde gerçekleşir. Bu özel anlar toplumun gelenek ve inançlarına uygun olarak anılır. Toplumun sürekliliğini ve birlikteliğini pekiştiren geçiş dönemi ritüellerinden başlangıcı işaret eden doğumla ilgili inançlar, kültürün vazgeçilmez parçasını oluşturur. Bu dönemde sosyal ve biyolojik olarak değişim söz konusudur. Doğum ile ilgili olan geçiş dönemi ritüelleri, genelde bebeğin ve annenin korunup toplum tarafından kabul edilmesi ve yeni bir canlının dünyaya gelişini kutlayıp ona kimlik kazandırması bakımından önemlidir. Doğum öncesinden doğum sonrasına kadar çok sayıda gelenek, görenek ve inanç söz konusudur. İnanışlar farklı zamanlarda birtakım değişikliklere uğrasa da günümüzde devam etmektedir. Bu çalışma, insanoğlu için başlangıcın ifadesi olan doğum ile ilgili Türkiye’nin Doğu Anadolu Bölgesi’nde yer alan köklü bir tarihe sahip olan Erzincan’da geçmişte uygulanmış ve günümüzde hâlâ devam eden âdetleri, gelenekleri ve inançlarını derleyip inceleyerek belirlemeye yöneliktir. Çalışmayla, Erzincan’ın toplumsal yapısı ve kültürel değerlerinin daha iyi anlaşılacağı düşünülmektedir. İlin ritüel ve inançları hem bölgesel hem de genel anlamda Türk kültürüne ait önemli ipuçları vermesi bakımından da önemlidir. Bu ritüeller, bölgedeki toplumun değer yargılarını, sosyal yapısını, inançlarını anlamak için önemli veriler sunar. Geleneksel ritüellerin zamanla kaybolma ve unutulma riski karşısında çalışma ile kültürün korunması, yaşatılması ve gelecek nesillere aktarılması da amaçlar arasında yer almaktadır.
Keywords : İnanış, Geçiş Dönemleri, Doğum, Gelenek, Erzincan, Sözlü Kültür