Ontolojik metin tahlili hakkında bazı tespitler

Authors : Ulaş Bingöl

Pages : 144-153

Doi:10.29000/rumelide.541006

View : 12 | Download : 6

Publication Date : 2019-03-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Ontolojik yöntem son yıllarda sıkça başvurulan metin tahlil tekniklerinden biridir. İsmail Tunalı’nın Sanat Ontolojisi isimli eserinde, Nikolai Hartmann ve Roman Ingarden’ın düşüncelerinden faydalanarak geliştirdiği ontolojik yöntem, edebiyat araştırmacıları tarafından özellikle şiir incelemelerinde kullanılmaktadır. Birçok araştırmacı, Tunalı’nın yöntemini bazı değişiklikler yaparak edebî metne uygulamaya çalışır. Ontolojik yönteme göre metin incelenirken genellikle iki konu göz ardı edilir: Birincisi edebî eserin var olmasını sağlayan yazar, ikincisi okuyucu veya alımlayıcı özne. Sanat faaliyeti; eser, sanatçı ve alımlayıcı öznenin içinde yer aldığı bir süreçtir. Ontolojik yöntem esere odaklanmasına rağmen sanatçı ve alımlayıcı öznenin varlığını yadsımaz. Ontolojik yöntem ile metin tahlili, şüphesiz bir metni çözümlemede araştırmacının disiplin içerisinde hareket etmesini sağlar. Araştırmacının metin dışı unsurları bir tarafa bırakarak metinin kendisine, başka bir deyişle metnin varlığına odaklanmasına olanak tanır. Tarafsız, bilimsel neticelerin alınmasında ve edebî metnin doğasının anlaşılmasında ontolojik yöntemin önemli katkıları olduğu yadsınamaz. Edebî eser, ontik bütünlüğünü aynı zamanda yazara ve okuyucunun varlığına borçludur. Bir eserin ontik bütünlük göstermesinde yazar ve alımlayıcı öznenin rolü, ancak sanat felsefesi ve estetik disiplini hakkında yeteri derecede bilgi sahibi olmakla bilinebilir. Nitekim İsmail Tunalı, ontolojik yöntemi metne uygulamadan önce sanat felsefesi ve ontolojinin sanat eserinin anlaşılmasındaki etkisine değinir. Bu çalışmanın amacı, ontolojik yöntem ile yapılan metin tahlillerinde öne çıkan bazı eksiklikleri ortaya koyup ontolojik yöntemde sanatçı ve alımlayıcı öznenin önemsenmesinin gereğini belirtmektir.
Keywords : Ontoloji, sanat ontolojisi, alımlayıcı özneOntoloji, alımlayıcı özne