Alpamış destanında sayıların anlamları ve değerlendirilmesi üzerine bir inceleme

Authors : Şerife Seher Erol Çalışkan

Pages : 183-197

Doi:10.29000/rumelide.541010

View : 14 | Download : 6

Publication Date : 2019-03-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Alpamış Destanı, Türk dünyasında en fazla yaygınlık gösteren destanlardan biridir. Bir nevi Türklerin ortak destanı olan Alpamış Destanı, içerisinde Türk kültürüne ait birçok özelliği barındırması açısından da oldukça önemli bir yere sahiptir. Alpamış Destanının taşıdığı özelliklerden biri de milletlerin inanç sistemlerini, gelenek ve göreneklerini, bulunduğu coğrafi konumu, değer yargılarını vb. sayılar vasıtasıyla sembolleştirerek anlatmasıdır. Destanda sayılar daha çok dini semboller içermekte ve eski Türk inançlarından İslam dinine bu sayıların yansıması görülmektedir. Fazıl Yoldaşoğlu’ndan hareketle incelenen destanda bazı sayıların daha az kullanılmasına karşılık bazı sayıların Türk-İslam kültüründeki önemi aşikârdır. Mitoloji ve dinle ilişkisi bulunan sayılar her dönem gizemli olarak kabul edilmiştir. Sayıların derin anlamlarına inildiğinde yeni durumlarla karşılaşılması sayılara verilen önemi daha da artırmıştır. Halk edebiyatı türlerinden önemli bir yere sahip olan destanlarda tıpkı diğer motifler gibi sayılar da yoğun bir biçimde yerini almıştır. Alpamış Destanında da üç, yedi, dokuz ve kırk gibi sayıların destanın geneline hâkim olduğu görülmektedir. Aynı zamanda bu sayılar Türk-İslam kültür ve medeniyetinde oldukça önemli bir yer teşkil etmektedir. Bu çalışmada Alpamış Destanında nadir olarak ya da sıklıkla karşımıza çıkan sayılara yer verilmiş olup bu sayıların genel anlamları üzerinde durulmuş ve değerlendirilmesi yapılmıştır. 
Keywords : Alpamış, destan, sayı, sembol, kültür