Refik Halit Karay ile sürgün kadın kahramanlarının ortak özellikleri

Authors : Necla DAĞ

Pages : 187-197

Doi:10.29000/rumelide.606115

View : 13 | Download : 5

Publication Date : 2019-08-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Sürgünlük kavramı siyasi, sosyal, ekonomik sebeplerden kaynaklı cezalandırılma, belli bir süre veya daimi olarak yerinden edilme, başka bir yere gönderilme durumlarını ifade eder.   Çoğunlukla göç olgusuyla birlikte ele alınan bu kavram,  irade dışında gerçekleşmesi yönüyle göç ile bazı farklılıkları içermektedir. Bu çalışmada sürgün kavramı hayatının iki döneminde sürgün cezasına çarptırılan Türk edebiyatının önemli isimlerinden Refik Halit Karay’ın yaşamı ve eserleri üzerinden değerlendirilecektir. Sürgüne gönderildiği beş yıl boyunca Anadolu’da ve Anadolu dışındaki hayatında gözlem yeteneğini kullanarak sürükleyici roman kurguları oluşturan yazarın ulaşım imkânlarının sınırlı olduğu dönemlerde yaptığı yolculukların eserlerine yansımaları üzerinde durulacaktır. Refik Halit, bu sürgün yolculukları sırasında insanları gözlemleyerek eserleri için kahramanlar biriktirir. Kendi yaşamında bazı olayları kurguya dâhil ederek olayları gerçekçi bir zemine oturtmaya çalışır. Türk edebiyatında genellikle siyasi, sosyal veya başka nedenlerden dolayı sürgün edilen erkek kahramanların hayatını ele alan eserler mevcuttur. Refik Halit;  Yezidin Kızı, Çete ve Nilgün romanlarında diğer eserlerin aksine sürgün erkekleri değil; kadın kahramanları ele alarak farklı bir yaklaşım sergiler. Farklı kültürlerin temsilcileri olan roman kahramanları Zeli, Nina ve Nilgün çeşitli nedenlerle sürgüne mahkûm olmuşlardır. Yazar, sürgünün kadın psikolojisinde açtığı yaraları bu kahramanların kişilikleri üzerinden derinlemesine irdeler.  Genellikle herkesin dikkatini çekecek güzellikte ve güçlü yapıda, çok iyi silah kullanan, birkaç yabancı dil bilen, iyi eğitim almış bu kadınların hemen hepsinin uzun yolculuklara çıktıkları ve çeşitli maceralar yaşadıkları görülür. Belli bir amaç ile yola çıkan bu kadınların casus rolü üstlenmeleri, tımarhanede kalmış olmaları ya da ruhsal hastalıklarla ile ilgili tedavi görmüş olmaları diğer ortak özellikleridir. Bu çalışmada yazarın Yezidin Kızı, Çete ve Nilgün romanlarındaki kadın kahramanların yaşadıkları sürgün hayatı ve bu kadınların ortak özellikleri üzerinde durulacaktır. 
Keywords : Sürgün, kadın kahramanlar, Nilgün, Yezidin kızı, çete