Bir çeviri eylemi olarak yeniden anlatım: ‘The Hogarth Shakespeare’ projesi

Authors : Gülsüm CANLI

Pages : 377-386

Doi:10.29000/rumelide.606220

View : 11 | Download : 4

Publication Date : 2019-08-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmanın amacı, William Shakespeare’in oyunlarının roman türünde yeniden anlatılması ve ortaya çıkan eserlerin Türkçeye çevrilmesi üzerinden ‘yeniden anlatım’ ve ‘yeniden yazan’ kavramlarını sorgulamaktır. Sorgulamanın inceleme nesnesi Hogarth Press tarafından Ekim 2015 itibarıyla hayata geçirilen ‘The Hogarth Shakespeare’ projesidir. 2016 yılının William Shakespeare’in 400. ölüm yıl dönümü olması nedeniyle başlatılan proje kapsamında, Shakespeare’in oyunlarının günümüzün çok satan, tanınmış yazarları tarafından roman türünde yeniden anlatılması ve bu romanların Türkiye dahil 20 ülkede çevrilmesi planlanmıştır. Başlangıç tarihinden itibaren, proje için yedi oyun roman türünde yeniden anlatılmış, bunlardan dördü Türkçeye kazandırılmıştır. Türkçeye çevrilen romanlar, Doğan Kitap tarafından ‘Shakespeare Yeniden’ adlı bir seriyle okura sunulmuştur. Çevrilen bu romanların yazarlarına, serinin tanıtımı için hazırlanan listede ‘yeniden yazan’ denilmektedir. Tiyatro oyunundan roman üretme eyleminin kaynak dizgede ‘yeniden anlatım’ ve bu sürecin eyleyenlerinin erek dizgede ‘yeniden yazan’ şeklinde ifade edilmesine rağmen, romanlar her iki dizgede de telif eser olarak kabul görmüştür. Ancak yüzyıllar önce yazılan oyunların romanlara kaynaklık ettiği göz önüne alındığında, telif olduğu düşünülen bu romanların bir çeviri gibi değerlendirilip değerlendirilemeyeceği sorusu akla gelmektedir. Ayrıca metinlerarasılık kavramı üzerinden yorumlandığında, çevirinin “tekrarlanabilir”, “çoğul” ve “özgünün farklı bir yorumu” olduğu iddia edilmektedir insert ignore into journalissuearticles values(Sakellariou, 2014: 7);. Bu iddiadan hareketle, bir oyunu roman türünde yeniden anlatmanın bir çeviri eylemi olup olamayacağı da tartışmaya açılacaktır. Son olarak, tartışmaya açılan sorulara cevap aranırken bahsi geçen yeniden anlatım sürecine dahil edilen kaynak ve erek metinler arasındaki ilişkisellik, çeviribilim bağlamında anlamlandırılmaya çalışılacaktır. 
Keywords : Yeniden anlatım, yeniden yazan, metinlerarasılık, Shakespeare