Türkçeden Gürcüceye yapılan şiir çevirilerinde nitelik sorunu (Nazım Hikmet şiirleri)

Authors : Gül Mükerrem ÖZTÜRK

Pages : 441-456

Doi:10.29000/rumelide.606274

View : 12 | Download : 8

Publication Date : 2019-08-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Gürcüler ve Türkler arasındaki ilişkiler uzun bir geçmişe dayanmaktadır. İki millet arasındaki bağın oluşmasındaki en önemli etkenlerden biri de çeviridir. Şiir de yapılan çeviriler içinde önemli bir yere sahiptir. Özellikle 1960’lı yıllardan itibaren Türkçeden Gürcüceye yapılan yazın ve şiir çevirilerinde artış görülmektedir. Bu çalışmamızda, Nazım Hikmet’in 1952 yılında Tiflis’te Vakhtang Kekelidze tarafından Gürcüceye çevrilen şiirlerini ele alacağız.  Şiirleri çeşitli açıdan incelenerek, inceleme sonunda kabul edilebilirlik – yeterlilik bağlamından yola çıkarak Türkçeden Gürcüceye yapılan çeviri şiirlerinin nitelik boyutuna dair çıkarımlar yapılacak olup çağdaş Türk şiirinde önemli yeri olan Nazım Hikmet’in şiirlerinden örnekler alınarak karşılaştırmalı olarak irdelenecektir. Çeviri bilimcilerin şiir çevirisine dair görüşlerinin ve bu edime farklı yaklaşımların betimlendiği ilk bölümü takiben, Türkçeden Gürcüceye çevrilen şiirleri anlatılacaktır. Amaç, şiir çevirisindeki zorlukları anlatan bir çalışma ortaya koymanın yanı sıra, şair-çevirmenin çevirileri ışığında şiir çevirisinde olasılıkları irdelemek ve bu olasılıkları çeviribilimin bakış açısından değerlendirmektir. Çalışma üç kısımdan oluşmaktadır: İlk kısımda, çeviri eylemini yeniden yazma eylemi olarak ele alan yaklaşımlar incelenmiş, ikinci kısımda, erek metinleri inceleme çerçevesini oluşturan kavramlar ele alınmıştır. Üçüncü kısımda ise erek metinlerdeki metaforların nasıl yeniden yaratıldığı metinlerden alınan örneklerle tartışmaya açılmaktadır. Bu çalışma sonucunda, Nazım Hikmet şiirlerinin çevirilerinde, somutlaştırma, deyiş kaydırma, yerlileştirme, yabancılaştırma gibi çeviri stratejilerinin kullanıldığı görülmüş ve çevirmenin erek metindeki metaforların yaratım sürecinde metaforik bir yeniden yazma eylemi gerçekleştirdikleri sonucuna ulaşılmıştır.
Keywords : Çeviri, Nazım Hikmet, Vakhtang Kekelidze, karşılaştırmalı, çeviribilim