Türk mutfak kültürünün şiire yansıması bağlamında Ravzî’nin pilav kasidesi

Authors : Erdem SARIKAYA

Pages : 319-327

Doi:10.29000/rumelide.618932

View : 10 | Download : 10

Publication Date : 2019-09-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Türk mutfak kültürü, kadim bir geçmişe sahiptir. Orta Asya’da atlı-göçebe yaşam tarzını benimsemiş Türk boylarının kendilerine özgü bir mutfak kültürü vardır. Bu kültür, Orta Asya’dan göçleri sırasında geçtikleri coğrafyadaki diğer mutfak kabullerinden etkilenir. Selçuklu mutfağı, en eski devirlerde oluşmuş Türk mutfak kültürüyle İslamiyet’in getirdiği kabullerin bir sentezidir. Anadolu Selçuklu Devleti ve Türk beyliklerinin mutfak kültüründe sadelik esastır. Osmanlı saray mutfağı ise günümüz Türk mutfağının temelini oluşturur. Türk mutfağı; yemekleri, yemek pişirme teknikleri ve sunumla ilgili kabulleriyle sosyal hayattan beslenen şairler için ilham kaynağı olur. Örneğin eski dönemlerden itibaren Türk sofralarının vazgeçilmez yemeklerinden olan pilav, şiirde anlatı ögesi olarak kullanılır. XVI. asır şairlerinden Ravzî’nin pilav övgüsünde kaleme aldığı manzumesi bu durumun ilgi çekici örneklerindendir. Bu kaside, gelenekteki benzerlerinden konusu, üslubu, hayal dünyası ve kompozisyon bütünlüğündeki şairane tercihlerle ayrılan kısa bir övgü şiiridir. Şair, bu şiirinde uzun bir süredir yemediği, bu nedenle de kavuşma isteği ve özlem duygusu içerisinde olduğu pilav yemeğini çeşitli benzetmeler yaparak över. Bununla beraber devrin sultanı III. Murat’ın Atmeydanı’nda verdiği bir ziyafette pilav yediğini söyleyerek sultana dua eder. Pilavın mübalağalı bir üslupla ve çeşitli benzetmelerle övgüsü şiirin sonuna kadar sürer. Bu çalışmada, Ravzî’nin pilav övgüsünde kaleme aldığı manzumesi, Türk mutfak kültürünün şiire yansıması bağlamında şekil ve muhteva özellikleri açısından incelenecektir. 
Keywords : Türk mutfağı, Osmanlı saray mutfağı, pilav, Ravzî, klâsik Türk edebiyatı