Nedim’in şiirlerinde ‘Vâsûht’ tarzı aşkın izleri

Authors : Erdoğan TAŞTAN

Pages : 445-459

Doi:10.29000/rumelide.618998

View : 8 | Download : 7

Publication Date : 2019-09-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Divan şiiri aşk anlayışının iki önemli öznesi olan âşık ile mâşuk, şiirde birbirinden farklı özelliklerle karşımıza çıkmaktadır. Divan şiiri dünyasında pâdişâh, sultan, şâh gibi kelimelerle nitelenen ve âşıklarına sürekli cefa çektirip zulmeden mâşuk karşısında ona tek taraflı bir aşkla bağlanıp sevgilinin zulmüne katlanan, dahası bundan zevk alan bir âşık tipi yer almaktadır. Ancak şiire hâkim olan bu aşk anlayışında özellikle klasik sonrası dönemde bazı değişimlerin yaşandığı, sevgilinin cefasına katlanmak istemeyen ve ondan yüz çeviren bir âşık tipinin şiirde kendine yer bulmaya başladığı görülmektedir. Divan şiiri aşk anlayışındaki bu değişimde, 16. asır İran edebiyatında gelişmeye başlayan Vâsûht tarzı aşkın etkileri olduğu göze çarpar. Sevgilinin cefasına katlanmamak, ondan nefret edip yüz çevirmek şeklinde karşımıza çıkan Vâsûht tarzı aşk anlayışına, zaman zaman klasik dönem divan şairlerinin şiirlerinde de rastlanmaktadır. Ancak özellikle 18. asırdan itibaren bu aşk anlayışının divan şiirinde daha belirgin bir şekilde karşımıza çıktığı söylenebilir. Şiirlerinde Vâsûht tarzı aşka yer veren şairlerden biri de Nedim’dir. Onun şiirleri çoğunlukla gerçek hayattan alınmış konulara ve sevgililere yer verir ve bu şiirlerdeki aşk anlayışı, çoğu zaman divan şiirindeki hâkim söylemle örtüşür. Ancak şairin bazı şiirleri ve beyitlerinde bu söylemin dışına çıktığı ve Vâsûht tarzı aşka yaklaştığı görülür. Bu makalede Nedim’in bu tarz şiirleri ve beyitleri ele alınacak ve Vâsûht tarzı aşkın onun şiirlerinde ne şekilde ortaya çıktığı incelenecektir. 
Keywords : Nedim, vâsûht, divan şiiri, aşk, âşık, mâşuk