Harnâme’nin yapı unsurları ve muhteva bakımından incelenmesi

Authors : İsa IŞIK

Pages : 460-479

Doi:10.29000/rumelide.619017

View : 9 | Download : 6

Publication Date : 2019-09-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Harnâme, mizah ve hiciv edebiyatı açısından önemli bir eserdir. 15. yüzyılda yazılmasına rağmen eserin şöhreti günümüze kadar ulaşmıştır. Harnâme ’nin beğenilmesinin en önemli sebeplerinden biri işlenilen konunun güncelliğini koruyabilmesidir. Hikâyenin başarısında şairin rolü de unutulmamalıdır. Eser hacim olarak diğer mesnevilere nazaran küçük olmasına rağmen klasik bir mesnevide bulunması gereken bölümleri ihtiva etmektedir. Alegorik bir eser olan Harnâme ’nin “Münâsebet-i Hikâyet” başlıklı asıl hikâye bölümünde bir eşeğin başından geçen olaylar anlatılır. Sahibi tarafından zor işlerde çalıştırılan zayıf ve cılız bir eşek, kendisini semiz öküzlerle karşılaştırarak boynuz sevdasına tutulur. Mesnevide boynuz sahibi olmak isteyen bir eşeğin kulağından ve kuyruğundan olması hikâye edilir. Hikâye üzerinden hırslı olmanın zararları dile getirilirken insanın elindekilerin kıymetini bilmesi gerektiğine dair mesajlar verilir. Bu makalede, Harnâme yapı unsurları ve muhteva bakımından incelemeye tabi tutulmuştur. Mesnevi, modern roman ve hikâye inceleme tekniklerinden istifade edilerek incelenmiştir. Anlatı; olay örgüsü, tematik ve biçimsel yapı, zaman, mekân, şahıs kadrosu, bakış açısı ve anlatıcı, anlatım teknikleri, dil ve üslup başlıkları altında ele alınmıştır. Harnâme üzerinde inceleme yapılırken yapı unsurlarının ve muhtevasının eserin başarısına katkıları değerlendirilmiş ve tartışılmıştır.
Keywords : Şeyhî, mesnevi, Harnâme, yapı unsurları, muhteva