Yaşar Kemal’in Deniz Küstü isimli romanına eko-eleştirel bir yaklaşım

Authors : Menekşe YAVUZ, Didem ARDALI BÜYÜKARMAN

Pages : 267-279

Doi:10.29000/rumelide.835805

View : 18 | Download : 5

Publication Date : 2020-12-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada, son dönem Türk edebiyatının en velut yazarlarından biri olan Yaşar Kemal’in İstanbul üçlemesinin son romanı olan Deniz Küstü’de ekolojik dengedeki bozulma ele alınmıştır. Roman, ağırlıklı olarak İstanbul’un semtlerinden biri olan Menekşe’de geçer; bu bölgedeki balıkçıların balık avlama yöntemlerindeki değişim, doğal dengeye verdiği zarar çerçevesinde söz konusu edilir. Doğal hayat, balıkçıların zenginleşme hırsıyla yaptıkları avlanmayla bozulmaya başlar. Tüfek, mavzer, zıpkın gibi silahların kullanılmasıyla birlikte balıklar Boğaz’dan uzaklaşır ve başka sahillere göç eder. Bu durumun ana nedeni, balıkçılardır ancak yine bundan etkilenen balıkçılar olmuştur. Balıkçıların Avrupalı tacirlere satmak üzere yunus balıklarını öldürerek yağlarını satmaları, başta yunuslar olmak üzere diğer balıkların da İstanbul’u terk etmesine yol açar. Roman, doğayı tahrip eden bu durumu gözler önüne serer. Çalışmada, edebiyat eleştirisinde son dönemlerde çok fazla başvurulan eko-eleştiri kuramından yararlanılmış, farklı yazarların görüşleri verilerek kuramsal bir çerçeve oluşturulmuştur. Yaşar Kemal’in doğa ve doğa-insan ilişkilerine dair görüşlerinin ardından Deniz Küstü, eko-eleştiri bağlamında tahlil edilmiştir. Eko-eleştiri bağlamında tahlil edilen bu eserde, sorun, insan-doğa ekseni açısından ele alınmakta, problemin sosyal ve ekonomik olarak yansımalarına da dikkat çekilmektedir. Bu bağlamda çalışma için literatür araştırması yapılmış, eko-eleştiri kavramı literatürden faydalanılarak açıklanmış ve eser bu kuramsal bakış açısıyla incelenmiştir.
Keywords : Yaşar Kemal, , doğa, ekoloji, toplum