Türk atasözlerinde sık kullanılan kelimeler üzerine bir değerlendirm

Authors : Mustafa ULUTAŞ, Mehmet KARA

Pages : 223-241

Doi:10.29000/rumelide.843311

View : 15 | Download : 5

Publication Date : 2020-12-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Söz varlığı, bir dilin incelenmesi ve o dile ait çıkarımlara ulaşmada yararlanılacak temel kaynaklardandır. Atasözleri, dilin ve kültürün yansıması olarak söz varlığı içinde oldukça önemli bir yere sahiptir. Bu bakımdan atasözlerinin kelime serveti üzerine yapılan araştırmalar, dil ve kültüre ait unsurların belirlenmesine ve dil eğitimine katkı sağlayacak çalışmalar olarak dikkat çekmektedir. Bu çalışmada, Türk atasözlerinde en sık kullanılan 100 kelimeyi belirleyerek bu kelimelerden hareketle dil ve kültüre ait birtakım değerlendirmelere ulaşmak amaçlanmaktadır. Bu amaçla Metin Yurtbaşı’nın “Sınıflandırılmış Atasözleri Sözlüğü” adlı kitabı, nitel araştırmaya uygun olarak nitel araştırma veri toplama yöntemlerinden biri olan doküman incelemesinden yararlanılarak taranmıştır. Araştırmadan elde edilen veriler, atasözlerinde sık kullanılan kelimelerin günümüz yazılı materyallerinde sık tercih edilmediği; organ ve hayvan adlarından bir kısmının atasözlerinde sıklıkla yer aldığı; sık kullanılan karşıt anlamlı adların ilgili atasözlerinde birlikte yer aldığı; yine sık kullanılan cinsiyet bildiren adlarda benzer durumun görüldüğü; sık kullanılan fiillerin birçoğunun karşıt anlamlara sahip olduğu ya da birbirlerinin tersi durumları ifade etmek amacıyla kullanıldığı sonuçlarını ortaya çıkarmıştır.
Keywords : Türk atasözleri, söz varlığı, kelime serveti, kelime sıklığı