Müsebbib üzerine (Safvet Nezihi’nin kaleminden II. Abdülhamit dönemi)

Authors : Mustafa UĞURLU

Pages : 338-352

Doi:10.29000/rumelide.886034

View : 16 | Download : 7

Publication Date : 2021-03-21

Article Type : Research Paper

Abstract :On dokuzuncu yüzyılın ikinci yarısı Osmanlı Devleti’nde birçok alanda yapılan yeniliklere sahne olur. Batı medeniyetini yakından takip eden Osmanlı aydınları, Batı’da siyasî alanda yeni bir sosyal düzenin kurulmasına öncülük eden Voltaire, J.J. Rousseau, Mostequieu gibi filozofların düşüncelerinden etkilenmişlerdir. Ülkenin meşruti bir yönetimle idaresi, Osmanlı aydınlarının siyasî alanda gerçekleştirmek istedikleri yeniliklerin başında gelir. 1876’da ilan edilip çok kısa bir süre yaşama şansı bulan I. Meşrutiyet’in ardından demokrasi mücadelesine devam eden Jön Türkler, 1889’da kurdukları İttihat ve Terakki adlı gizli bir örgütle yurt içinde ve yurt dışında faaliyet göstermişlerdir. Jön Türklerin demokrasi mücadelesi, şair ve yazarlar tarafından da desteklenmiştir. II. Meşrutiyet’in ilanıyla birlikte kimi yazarlar yayımladıkları romanlarda hem meşruti yönetimi desteklemek hem de II. Abdülhamit Dönemi’yle hesaplaşmak istemişlerdir. Bu yazarlardan biri de Servet-i Fünun Dönemi bağımsız sanatçılarından ve Zavallı Necdet yazarı olarak bilinen Safvet Nezihi’dir. Yazarlık serüveni basın-yayın üzerinde uygulanan bu sansürün en yoğun olduğu II. Abdülhamit Dönemi’ne rastlayan Safvet Nezihi, 1908’e kadar yazdığı romanlarda toplumsal konulara değinememiştir. II. Meşrutiyet’ten sonra yazdığı romanlarda ise istibdat yılları boyunca iç dünyasında biriktirdiği tarihî, siyasî sosyal ve kültürel konulardaki bütün düşüncelerini dile getirmiştir. Bu çalışmada, Safvet Nezihi’nin otuz yılı aşkın bir sürede Osmanlı Devleti’nde meydana gelen tarihî olayları ve kişileri, kurguyla nasıl harmanladığı gösterilmeye çalışılmıştır. Ayrıca yazarın yaşadığı devrin panoramasını çizerken üzerinde durduğu konular ele alınmış, Müsebbib’in aynı dönemde yayımlanan diğer romanlarla olan benzerlikleri ve farklılıkları üzerinde durulmuştur.
Keywords : Safvet Nezihi, Müsebbib, II Abdülhamit dönemi, meşrutiyet, Jön Türkler