‘Nesne’ olmaktan ‘özne’ olmaya: Elizabeth Barrett Browning ve Christina Rossetti’nin sonelerinde Petrarca sone geleneğinin kadın bakış açısıyla yeniden yazımı

Authors : Seçil VARAL

Pages : 193-203

Doi:10.29000/rumelide.981532

View : 16 | Download : 7

Publication Date : 2021-08-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Viktorya Dönemi İngiltere’de toplumsal cinsiyet rollerinin en baskın olduğu dönemlerin başında gelir. Katı ahlak kurallarının egemen olduğu bu dönemde, kadın toplum tarafından belirlenmiş basmakalıp rollere sıkıştırılmıştır. Öyle ki, kendini ailesine adamış iyi bir eş, anne ve ev hanımı olması beklenen kadın yalnızca duygularıyla var olurken akıl, mantık ve entelektüellik yalnızca erkeklere atfedilen özelliklerdir. Dolayısıyla, şair olmak kadınların yapabileceği bir iş değildir, kadınlar ancak şiirin ‘nesne’si olabilir çünkü ataerkil toplumda erkekten her açıdan aşağı görülen kadın, erkeğe karşı yalnızca güzelliği ile üstünlük sağlayabilir. Bu bağlamda, “saray aşkı” geleneği çerçevesinde âşık olduğu kadının güzelliğini, sadakatini, erdemini, ahlakını yücelten, mükemmelliğini idealize eden bir aşığın saplantılı ama karşılıksız aşkını konu edinen Petrarca’nın sone geleneği, yalnızca erkeklere atfedilen ve kadını arzu edilen bir nesne olarak ele alan en bilinen şiir türlerinden biridir. Bu çalışma, Viktorya Dönemi İngilteresi’nin önde gelen iki kadın sone yazarı Elizabeth Barrett Browning ve Christina Rossetti’nin “Sonnets from the Portuguese” ve “Monna Innominata” adlı sone dizilerinde erkek egemen Petrarca sone geleneğinin kadın bakış açısıyla yeniden yazılmasını ele almaktadır. Bu çerçevede, çalışma Browning ve Rossetti`nin yazdıkları soneler ile kadınları şiire yalnızca güzellikleriyle ilham veren birer ‘nesne’ olmaktan çıkarıp, şiirin hisseden ve düşünen “öznesi” yaparak hem toplumda hem de edebi eserlerde nesneleştirilen, edilgenleştirilen ve sessiz kılınan kadınların sesi olduklarını ileri sürmektedir.
Keywords : Petrarca sone geleneği, Elizabeth Barrett Browning, Christina Rossetti, Sonnets from the Portuguese, Monna Innominata