Türk yazılı basınında COVID-19 terimleri: Sorunlar ve çözüm önerileri

Authors : Ayşe TURAN, Ceylan YILDIRIM

Pages : 525-551

Doi:10.29000/rumelide.983918

View : 15 | Download : 7

Publication Date : 2021-08-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada, Türk yazılı basınında COVID-19 terimlerinin kullanımına ilişkin sorunların açığa çıkarılması ve sorunların çözümü için öneri sunulması amaçlanmaktadır. Bu çerçevede, COVID-19 terimleri, Türk yazılı basınında yer alan COVID-19 haberleri aracılığıyla incelenmektedir. COVID-19 terimlerinin kullanımında, Türkiye’deki terminolojik düzenlemelerin ardından herhangi bir değişiklik olup olmadığını görebilmek için terimlerin kullanımı, hastalığın ilk çıktığı dönem ile terminolojik düzenlemelerden sonraki dönem olmak üzere iki dönemde incelenmektedir. Ayrıca, terimlerin uygunluğu önceden belirlenen terim değerlendirme ölçütlerine göre değerlendirilmektedir. Bu doğrultuda, çalışmada, ilk olarak, basında kullanılan COVID-19 terimlerinin değerlendirilmesinde başvurulacak ölçütler belirlenmekte, ardından, COVID-19 terim sorunlarına ilişkin söylemler Türkiye bağlamında ele alınmakta ve sorunların çözümü için hangi terminolojik düzenlemelerin gerçekleştirildiği açığa çıkarılmaktadır. Daha sonra, Türk yazılı basınından haber örnekleriyle, COVID-19 terimlerinin, terminolojik düzenlemeler öncesi dönem ile sonrası dönem olmak üzere iki dönemdeki kullanımlarının analizi gerçekleştirilmektedir. Çalışmada elde edilen veriler ışığında, COVID-19 ile ilgili Türkiye’deki terminolojik düzenlemeler öncesi dönem haberlerinde, daha ziyade yabancı kökenli terimlerin kullanıldığı ve ödünçlenen yabancı kökenli terimlerin Türkçe yazılışlarında farklılıklar olduğu gözlemlenmiştir. Aynı haber metni içerisinde dahi aynı kavramın farklı belirtimlerle karşılandığı görülmüştür. Yabancı kökenli terim kullanımının, basın dilinde hedef kitle olan halka hitap etmediği ve açıklık ilkesiyle örtüşmediği anlaşılmıştır. Terminolojik düzenlemeler sonrası dönem haberlerinde ise yabancı kökenli terim kullanımının kısmen devam ettiği fakat terimlerin Türkçe karşılıklarının kullanımının yaygınlaştığını söylemek mümkündür. Bununla birlikte, hayati öneme sahip alanlarda teknik terim kurullarının hazır bulundurulması gerek Türkçe karşılıkların daha kısa sürede önerilmesiyle terim sorunlarının çözülmesine gerek dilin gelişimine katkı sağlayacaktır.
Keywords : Türk yazılı basını, COVID 19, terim sorunları, belirtim değerlendirme ölçütleri, terminolojik düzenlemeler, Türkçe terim karşılıkları