Karşık dilli eserlerde Batı ve Doğu Türkçesine özgü birtakım sözlerin tanıklanma sıklığı

Authors : Yahya Kemal BEYİTOĞLU, Özlem DEMİREL DÖNMEZ

Pages : 373-385

Doi:10.29000/rumelide.990124

View : 16 | Download : 6

Publication Date : 2021-09-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Akademik yazında, Batı Türkçesinin özellikleri yanında Doğu Türkçesine özgü dil özelliklerini de yansıtan eserlere yaygın olarak karışık dilli eserler adı verilmektedir. Şimdiye kadar karışık dilli eserlerin ses ve biçim özelliklerinin ayrıntılı olarak incelendiği pek çok çalışma yapılmış ve bu eserlerdeki ikili kullanımlarla ilgili farklı görüşler ileri sürülmüştür. Bu çalışmada ise öncelikle Anadolu’da Türk yazı dilinin gelişimi bağlamında karışık dilli eserler ve özellikleri, konuyla ilgili çalışmalar ve görüşler ele alınmıştır. Daha sonra, Anadolu sahasında yazıldığı düşünülen Behcetü’l- Hadâik fi Mev’izati’l-Halâik, Kıssa-i Yûsuf, Ferâiz Kitâbı, Mevlânâ’nın bir kısım Türkçe manzumeleri ile Şeyyâd Hamza’nın bir manzumesi karışık dil yapılarının karakteristik özelliklerini yansıtan ol- insert ignore into journalissuearticles values(temel fiil); ~ bol- insert ignore into journalissuearticles values(temel fiil);, ol- insert ignore into journalissuearticles values(yardımcı fiil); ~ bol- insert ignore into journalissuearticles values(yardımcı fiil);, var ~ bar, var- ~ bar-, vėr- insert ignore into journalissuearticles values(temel fiil); ~ bėr- insert ignore into journalissuearticles values(temel fiil);, vėr- insert ignore into journalissuearticles values(yardımcı fiil); ~ bėr- insert ignore into journalissuearticles values(yardımcı fiil);, ben / bėn ~ men / mėn, göŋül ~ köŋül, gün insert ignore into journalissuearticles values(güneş); ~ kün insert ignore into journalissuearticles values(güneş);, daḳı ~ taḳı, dükel ~ tükel, dė- ~ tė- sözlerinin kullanım sıklığı bakımından incelenmiştir. İncelenen eserlerde hem Batı Türkçesinin hem de Doğu Türkçesinin özellikleri belirgin biçimde görülmüştür. Bununla birlikte Şeyyâd Hamza’nın bir manzumesi, Mevlânâ’nın bir kısım Türkçe manzumeleri ve Behcetü’l-Hadâik’ta Doğu Türkçesi; Kıssa-i Yûsuf ve Ferâiz Kitâbı’nda ise Batı Türkçesi özelliklerinin ağır bastığı tespit edilmiştir.
Keywords : Karışık dilli eserler, Batı Türkçesi, Doğu Türkçesi, söz varlığı