Slav mitolojisinde halkın “Bilgi Genomu” ve folklorü

Authors : Marina AGİENKO, Emre KIRLI

Pages : 1221-1229

Doi:10.29000/rumelide.990727

View : 15 | Download : 12

Publication Date : 2021-09-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Folklor; mitolojik fikirlerle beslenmiş, kolektif hayatta kalma deneyiminin hazinesi ve insanların sanatsal yaratıcılığıdır. Folklorik eserler ise insanlık tarihinin yazılı olmayan dönemindeki kültür ve dünya algısı hakkında en güvenilir bilgi kaynaklarını oluşturur. Somut olmayan kültürel mirasın analizine dayanan folklorik filoloji çalışmalarının, ilkel düşüncelerin en ince ayrımlarını ortaya çıkardığı söylenebilir. Buna sebep folklorün, mitik unsurları koruması ve dilsel düşünceleri, ses kompleksleri ile efsanevi bir imgeye dönüştürmesidir. Bu çalışmada; folklorik kahramanın isminin etimolojik versiyonunun incelenmesi ve imajının bir dizi niteliksel özelliklerinin araştırılması temelinde, kahramanın adının, sadece semantik-ses kompleksini algılayan dinleyiciye taşıyabileceği olası bir bilgi içeriğinin formüle edilmesine çalışılacaktır. Bilgi genomunun biyolojik metaforu; isimde yer alan tüm aksiyolojik bilgilerin bir araya gelmesi sonucu, `genetik` sıfatının “gen” ve “genesis” insert ignore into journalissuearticles values(kaynak, köken); adlarıyla türevsel ilişkisi ile desteklenir. Çalışmada, Slav folklorune ait eserlerde geçen Baba Yaga`nın, Türk masallarındaki Cadı örnekleri ile analizi sonucunda etimolojik bir inceleme ve bilgilendirici bir gen “müreffeh bir yaşam prensibi için ilk bakışta ne kadar çelişkili görünse de başka bir kişide ilahi olana ibadet ihtiyacı” ortaya konmaya çalışılmıştır. “Ölü ataların ruhları faydalı güçlere sahiptir ve zor zamanlarda torunlara yardım ederler” genomu, Rus halk masalındaki peri atının isminin yanı sıra dünya halklarının mitolojik temsillerindeki sihirli atın ve Türk masal evrenindeki imaj zemininin de üzerine oturtulmaya çalışılmıştır.
Keywords : bilgi, genom, folklor, Slav, Turkish, Baba Yaga, Cadı, at