“Ulusal Alegori tartışması ışığında Yusuf Atılgan’ın Anayurt Oteli romanı”

Authors : Sündüz ÖZTÜRK KASAR, Şahan YATARKALKMAZ

Pages : 1239-1259

Doi:10.29000/rumelide.990759

View : 14 | Download : 6

Publication Date : 2021-09-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Yusuf Atılgan’ın Anayurt Oteli’ni yayınladığı 1973 yılından bu yana, roman üzerine yapılan çalışmaların cevapsız kalmış görünen ortak sorularından birisi, bu romanın janrının ne olduğudur. Birçok çalışmada romanın alegorik karakteri çözümleme için temel alınmakta, ancak bu niteliğin janr olarak tartışılmasına gerek duyulmamaktadır. Dolayısıyla da romanın barındırdığı farklı tür özelliklerini ve teknikleri değerlendirmek için uygun bir çerçevenin eksikliği hissedilmektedir. Bu çalışmada, türler arası geçişlilik gösteren Anayurt Oteli romanının bir bütün olarak değerlendirilebilmesi için, edebiyat tarihindeki ayrıksı özelliklerine odaklanılacaktır. Bu amaçla, metnin yaygın şekilde alegori olarak nitelendirilmesinin sorgulanması gerekmektedir. Nitelendirmenin arkasında güncelliğini koruyan bir Üçüncü Dünya Edebiyatı tartışması bulunmaktadır. Amerikan düşünür Fredric Jameson’ın 1986 yılında yayımladığı “Çokuluslu Kapitalizm Çağında Üçüncü Dünya Edebiyatı” adlı polemik yaratan makalesi, edebiyat eleştirisinin kendisine dair geriye dönük sorgulamalar için başlangıç noktası olarak ele alınmaktadır. Tartışmanın yürütülebilmesi için tür ve janr kavramları arasındaki ayrım ve alegorik anlatıların farklı nitelikleri ortaya konmaktadır. Çağdaş janr kuramlarının anlatıların metin içi ve metinler arası niteliklerini ayırmaya yönelik yaklaşımı benimsenmekte, oluşturulan sınıflandırma aracılığıyla romandan örnekler incelenmektedir. Özellikle ironinin kullanıldığı noktalar çözümlenerek Anayurt Oteli’nin ulusal alegori janrını aştığı sonucuna ulaşılmaktadır. Atılgan’ın romanında ironik bir tutum takındığına işaret eden abartılar, alegorik denklikleri aşan seviyededir. Metnin ironik tonu dikkate alındığında, Zebercet’in hikâyesiyle Türkiye’nin sembolik tarihi arasındaki örtüşmenin yanıltıcı olduğu ortaya çıkmaktadır.
Keywords : göstergebilim, yorumbilim, Yusuf Atılgan, Ömer Kavur, Anayurt Oteli