Şeyh Necmüddîn-i Razî’nin Üç Tasavvuf Risalesinde Şemʻu Pervâne Şiirleri

Authors : Veysel BAŞÇI

Pages : 664-680

Doi:10.29000/rumelide.1036597

View : 12 | Download : 3

Publication Date : 2021-12-21

Article Type : Research Paper

Abstract :XIII. yüzyılın ünlü mutasavvıflarından Şeyh Necmüddîn-i Razî insert ignore into journalissuearticles values(Dâye);, Mirsâdü’l-İbâd, Mermûzât-ı Esedî ve Işk u Akl adlı üç tasavvufi eserinde şem‘u pervâne şiirlerine yer vermiştir. Pek çok sufi şair gibi Razî’de, klasik tasavvuf edebiyatında sıklıkla görülen şemʻu pervâne şiirlerini, teşhis ve tasvir sanatıyla, âşık ve maşuk iki mecazi karakter şeklinde ele almıştır. Bazen ruhu temsil eden pervâne’nin varlığını, ezeli güzelliğin sembolü olan şem‘in ateşinde yok etmiş bazen bu iki sembolü, akıl ile âşkın mecazî münazarası üzerinden birbiriyle karşı karşıya getirmiştir. Razî’nin, âşk, cezbe ve muhabbet merkezli tarîk-i şuttâr anlayışının ibadetle sentezlenmiş tasavvufi düşüncelerini yansıtan bu şiirler, edebî açıdan estetik olduğu kadar içerik açısından da oldukça zengindir. Söz konusu şiirlerde ay, güneş ve sevgili olarak işlenen semboller tasavvuf öğretisi çerçevesinde bazen ilâhî nur, mutlak sevgili, mürşid-i kâmil, ruhun yüceliği ve nefsin köreltilmesi gibi zengin manaları da ihtiva etmektedir. Bu zengin manaları göstermek için makalede Razî’nin hayatı, tasavvufi yönü, edebî kişiliği ve şiirleri ile adı geçen üç eseri hakkında bilgiler verilmiş olup, mezkûr eserlerindeki toplam elli yedi beyit olan şem‘u pervâne şiirlerinin tamamı, özellikleri ve muhtevasıyla birlikte ortaya konarak incelenmiştir. Ayrıca söz konusu şiirler, Türkçeye çevrilmek suretiyle tasavvuf edebiyatı literatürüne kazandırılmıştır.
Keywords : Tasavvuf, şiir, Necmüddîn i Razî, Şemʻu Pervâne