“el-Tantûriyye” romanındaki kültürel ögelerin çevirisi üzerine bir inceleme

Authors : Ahmed ALDYAB, Tuğçe KETTANEH

Pages : 831-844

Doi:10.29000/rumelide.1037418

View : 18 | Download : 5

Publication Date : 2021-12-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Mısırlı yazar Radvȃ Ȃşûr, Arap edebiyatında tarihi romanın en ünlü temsilcilerindendir. Türkçede yayımlanan ilk eseri olan Tantûralı Kadın romanında mecbur bırakıldıkları sürgünün zorluklarıyla dolu yaşam öyküsü bir kadının gözünden anlatılırken, diğer taraftan da tarihe tanıklık söz konusudur. Filistin’de yaşananları 1948 yılı öncesinden başlayarak 2000’li yıllara kadar anlatan edebi dille yazılmış tarihi bir romandır. Sürgün, savaş, ölüm, sevda, hayat gibi kavramları barındıran eser, kültürel ögeler bakımından zengindir. Kültürel ögelerin çevirisi, erek dile aktarımı, kaynak dil kültürünün korunumu çeviri bilim alanında önemli bir yer tutar. Bu çalışmada, İngiliz çeviri bilimci Peter Newmark’ ın ‘‘A Textbook of Translation’’ kitabındaki kültürel ögelerin sınıflandırılması doğrultusunda Radvȃ Ȃşûr’un el-Tantûriyye romanındaki kültürel ögeler, kullanılan çeviri stratejileriyle tespit edilerek, çeviri analizleri çeviri bilim araştırmacısı Venuti’nin yerlileştirme insert ignore into journalissuearticles values(domestication); ve yabancılaştırma insert ignore into journalissuearticles values(foreignization); stratejilerine göre yapılmıştır. Yerlileştirme, erek kültürde anlaşılabilirlige, kabul görmeye yönelik bir stratejidir ve kültürlerarası fark önemli bir unsur değildir. Çeviri sürecinde kültürel ögeler değiştirilebilir, eklenebilir, çıkarılabilir. Yabancılaştırma stratejisinde ise; kaynak metindeki yabancı unsurlar korunur, kültürel farklılıklar erek metne yansıtılarak erek okur, yeni bir kültürle tanıştırılır. Bu stratejide; çeviri sürecinde dipnot kullanma, aktarım, açımlama yapma gibi uygulamalara başvurulabilir. Bu doğrultuda, erek dile aktarılan kültürel ögelerin çevirmen tarafından hangi stratejilerle aktarıldığı hakkında bilgiler verilmiştir. Ayrıca bu stratejilerin önemi, çevirilerin kaynak dil ve kültürünü ne ölçüde yansıttığı örneklerle birlikte açıklanmıştır.
Keywords : Radvȃ Ȃşûr, Tantûralı Kadın, kültürel ögeler, Newmark, çeviri stratejileri