Maupassant’ın Bayan Hermet hikâyesi ile Halit Ziya’nın Deliler Evinde hikâyesinin karşılaştırmalı incelemesi

Authors : Veli KILIÇARSLAN

Pages : 384-392

Doi:10.29000/rumelide.1104556

View : 17 | Download : 6

Publication Date : 2022-04-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Hikâye türünün gelişmesinde önemli katkıları bulunan Guy de Maupassant’ın eserlerinde kendi hayatının yansımaları görülür. Akıl sağlığını genetik yapısına da bağlı olarak zamanla kaybetmeye başlayan Maupassant’ın yazdıklarının birer deli saçması görülmesi de ironiktir. Onun eserlerinde “deli insert ignore into journalissuearticles values(fou);” kelimesinin sıklıkla geçmesi tesadüf değildir. Akıl hastalıklarına ve hastalara karşı ilgi duymuş olan Maupassant, bir akıl hastanesinde hem dersler alır hem de delileri gözlemler. Bu gözlemler neticesinde hikâyeler kaleme alır. Bayan Hermet hikâyesi bunlardan biridir. “Deliler beni çeker.” cümlesi ile başlayan hikâye, deliliğe dair bilgiler de içerir. Türk hikâyeciliğinin modernleşmesi noktasında önemli bir isim olan Halit Ziya Uşaklıgil’in Samipaşazade Sezai’nin hikâyelerinden etkilendikten sonra yöneldiği yol, onu Maupassant’ın olay hikâyesi olarak bilinen hikâye anlayışına kadar götürür. Halit Ziya, tıpkı Maupassant gibi kendi hayatından esinlenmesinin yanı sıra çevresinde olup biteni gözlemleyerek hikâye konularını belirler. Ayrıca okuduğu başka yazarlardan da etkilendiği görülebilir. Bu doğrultuda onun eserlerinde metinlerarası ilişkiler aranabilir. Halit Ziya’nın hikâye kaynakları arasında bahsi geçen unsurların yanında Maupassant’dan okudukları ve ondan gelen etkiler olduğu söylenebilir. Zaman zaman konu ve karakter benzerliğine kadar varan bu etkiler, Halit Ziya’nın “Deliler Evinde” adlı hikâyesinde somutlaşır. Her iki hikâye arasında başta deliliğe dair olmalarından dolayı doğan benzerlik karakterlere verilen isimler ile pekiştirilir. Bu çalışmada iki hikâyecinin edebî anlayışlarının ortaklıklarından ve söz konusu hikâyeleri arasındaki benzerliklerin karşılaştırılmasına yer verilmiştir. Böylece Halit Ziya’nın üzerindeki Maupassant etkisi kanıtlarıyla birlikte gösterilmiş olacaktır.
Keywords : Halit Ziya, Maupassant, Hikâye, Delilik