Rusça ve Türkçe deyimlerde burun kavramı: Kültürdilbilimsel bir inceleme

Authors : Canan PAŞALIOĞLU

Pages : 840-852

Doi:10.29000/rumelide.1106160

View : 11 | Download : 3

Publication Date : 2022-04-21

Article Type : Research Paper

Abstract :XX. yüzyılın sonlarına doğru dil ve kültür etkileşimini incelemek üzere ortaya çıkan kültürdilbilim, dilbilimin yeni bir bilim dalıdır. Kültürün dildeki yansımasını inceleyen bu bilim dalı, dil birimleri aracılığıyla toplumun dil bilincini, dil dünya görüşünü, milli değerlerini ve algılarını ortaya çıkarmayı hedefler. Kültürdilbilim bakış açısına göre dil, kültür olgusu olarak ele alınır ve hem kültür ögelerini muhafaza eden hem de aktaran bir birimdir. Rus bilim dünyasında kabul gören dört ekolden biri olan V. N. Teliya ekolü, bir toplumun dünya görüşü ile kültürü hakkında bilgilerin deyimlerde gizli olduğunu savunur ve kültürdilbilimsel yaklaşım çerçevesinde dil birimleri arasında deyimlerin çözümlenmesi üzerine odaklanır. Atasözleri ve deyimler, bir toplumun dünya görüşü, inanışları, efsaneleri, değer yargıları, kültürü, tarihi, sanatı, gelenekleri ve görenekleri gibi birçok konu hakkında bizlere bilgi veren en önemli kaynaklardan biridir. Bir halkın kültürüne ait izler taşıyan deyimler, o halkın milli-kültürel değerlerine özgün bilgileri geçmişten günümüze muhafaza eder. İnsan vücudunun bölümlerine ait adlandırmalarla oluşturulmuş deyimler her kültürde evrensel ve ulusal değerlere sahiptir. V. N. Teliya ekolünün deyimlere yönelik yaklaşımını benimsediğimiz bu çalışmamızda kültürdilbilim çerçevesinde Rus ve Türk dillerinde ‘burun’ ögesini içeren deyimlerin kültürel anlamları irdelenecektir. Karşılaştırmalı inceleme yöntemiyle iki farklı dile ve kültüre sahip Rus ve Türk halklarının dil dünya görüşlerindeki benzerlikler ve farklılıklar ortaya konulacaktır.
Keywords : Rus dili, Türk dili, Kültürdilbilim, Kültür kodları, dil dünya görüşü, deyimler