Geleneği yıkan şair Orhan Veli’de söyleyiş edası

Authors : Banu ANTAKYALI

Pages : 287-293

Doi:10.29000/rumelide.1146600

View : 14 | Download : 6

Publication Date : 2022-07-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Anlam ve anlatımın bir bütün olduğu şiirde şairin sesini ve sözünü emanet ettiği kişi, söyleyici olarak adlandırılmaktadır. Anlatma esasına bağlı kurmaca metinlerde yer alan anlatıcının şiirdeki karşılığı olan söyleyici, şiirin öznesidir ve kurmaca bir kişiliktir. Şair tarafından kurgulanan ve her şiirde farklı bir kimlikle karşımıza çıkabilecek söyleyici, okura yansıttığı ruh durumuyla şiirin anlamına, okuma tonuna ve biçimine etki eder. Çalışmamıza konu olan Orhan Veli şiirinin kalıcılığı, anlam özelliğine bağlı olmakla birlikte söyleyicinin şiirde takındığı tavır ve konumla da ilgilidir. Şairin anlatmak istediği duygu ve düşünceyi daha etkili ifade edebilmesine yarayan şiirdeki rahat, bıçkın, çapkın, hafif alaycı ve edalı söyleyiş, bir anlam inceliği oluşturarak sözün gücünü daha da pekiştirir. Biz bu bildiride Orhan Veli’nin şiirlerini yaşatan söyleyiş özelliği üzerinde duracağız çünkü onun şiirlerini etkileyici kılarak günümüzde de geçerliğini sürdürmesinde, basmakalıp ifadelerden sıyrılmış bu söyleyiş özelliğinin önemli bir payı vardır. Şairin şiir dili içinde sempatik ve nazlı /edalı tavırla yoğurduğu söyleyişle ilintili, o söyleyiş özelliğini açımlayıp zenginleştiren şiirlerinden bazıları Dedikodu, Şoförün Karısı, Tahattur, Altın Dişlim, Şanolu Şiir, Söz ve Eski Karım’dır. Biz de bu örnekler üzerinden Orhan Veli’nin kendine özgü edalı söyleyişinin dizelerde çağrıştırdığı sesi ve sözü irdeleyerek onun bu tarzdaki üslûbu hakkında ipuçları elde etmeye çalışacağız.
Keywords : Orhan Veli, söyleyici, söyleyiş, eda