Translating the archaic: Ottoman Turkish expressions in English

Authors : Selen TEKALP

Pages : 735-744

Doi:10.29000/rumelide.1146765

View : 16 | Download : 14

Publication Date : 2022-07-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışma, İhsan Oktay Anar`ın Kitab`ül Hiyel adlı eserindeki arkaik dilin İngilizce`ye nasıl çevrildiğini ele almaktadır. Arkaik ifadeler, artık günlük kullanımda olmayan kelimelere veya deyimlere atıfta bulunur. Kitab`ül Hiyel`de geniş ölçüde hüküm süren arkaizm, yazarın biçemsel tercihlerinin bir sonucu olarak öne çıkar. Biçemin çevirisi, diller arasındaki farklılıklar nedeniyle bir çevirmenin karşılaştığı en zorlu görevlerden biridir. Bu çalışmada betimsel bir çeviri analizi yapılarak şu soruya yanıt aranacaktır: Çevirmen biçem bilincine sahip bir çeviri yaparak yerel rengi korumuş mudur, yoksa erek metinde egemen olan arkaizmin etkileri ortadan kaldırılmış mıdır? Bu değerlendirme, çevirmenlerin biçemsel unsurlara karşı tutumlarını göstermek açısından önemlidir. Arkaik ifadeler çeviribilimde nadiren araştırma konusu oldukları için örneklem olarak seçilmiştir. Ayrıca bu ifadeler büyük ölçüde tarihle de ilişkilendirilebilirler. Türk kültürü nezdinde, edebiyatta kullanılan arkaik ifadeler eski Türkçe veya Osmanlıcanın önemli bir parçası olarak kabul edildiğinden genellikle Osmanlı İmparatorluğu`na kadar uzanır. Tarihsel nitelikleri göz önüne alındığında, bu unsurların çevirisi kaynak kültür ve tarih hakkında belirli bir bilgi birikimi gerektirir. Karşılaştırmalı analiz boyunca paralel metinlerdeki arkaik ifadeler şu çeviri stratejileri ışığında incelenmiştir: yumuşatma, çeviri yazı veya ödünçleme ve biçemsel ödünleme. Bu analiz, edebi çeviri ile ilgili biçemsel ve kültürel tartışmalara katkı sağlayacaktır.
Keywords : Arkaik ifadeler, biçemsel çeviri, Kitabül Hiyel, ödünleme