The use of meta language in the humor

Authors : Meltem EKTİ

Pages : 660-672

Doi:10.29000/rumelide.1164994

View : 16 | Download : 13

Publication Date : 2022-08-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Mizah konusunda bugüne kadar yapılan çalışmalarda mizahın genel anlamda hayatın güldürücü yönünü farklı türlerde ve üslupla ortaya çıkaran bir sanat türü şeklinde değerlendirildiği görülmektedir. Söz konusu etkinlikte amacın hem güldürmek hem de alıcıyı düşündürmek hatta eleştirmek olduğu söylenebilir. Eleştirirken amacın aynı zamanda, iletişim ve etkileşim sürecinde yapılan eksiklikleri, hataları, kusurları dolaylı ya da doğrudan iletilen mesajlarla ortadan kaldırmak olduğu da belirgindir. Mizahı söz konusu etkileri dışında önemli ve farklı kılan şey ise uygulama şeklidir. Bunların belirlenmesinde ise iletilen mesajın niteliği, amaç, hedef grup vb. faktörler rol oynamaktadır. Çünkü birisi için “komik” olan diğeri için “komik” olmayabilir yani birine “gülünç” gelen diğerine “gülünç” gelmeyebilir. Bu sadece gülünç olma işlevinde değil, diğer birçok işlevlerinde de bireye hatta toplumlara göre değişkenlik göstermektedir. Mizah yapmayı zorlaştıran şeyin asıl bu olduğu bilinmektedir. Ulusal ve uluslararası nitelikte alıcıların imgesel farklılıkların yanında bireysel farklılıkları da göz önüne alıp ortak bir “gülünç” kapısı yakalamak oldukça emek isteyen bir süreçtir. Tercih, tür, üslup, şekil bazında yapılırken çok kültürlü yani çok dilli bir ortamda bunu işlevsel bir şekilde gerçekleştirmek bunlarla sınırlı kalmayacaktır. Burada üslup ve türün, hatta kullanılan retorik öğelerin yanında bir “meta dile” ihtiyaç duyulduğu gözlemlenmektedir. “Meta dil” ve meta iletişim” aracının farklı kültürleri buluşturmasını sağlayan işlevini örneklendirmek amacıyla ilgili çalışmada araç olarak mizah kullanılmıştır. Türk olan ancak Almanca mizah yapan ve hedef grup olarak sadece ana dil konuşuruna değil başka toplumlara da hitap edebilen Bülent Ceylan’ın stand up şovlarında kullandığı dil ve şovlarında yapmış olduğu mizah tercih edilmiştir. Ceylanın bir gönderici niteliğinde araç olarak kullandığı mizahın, meta dil açısından yorumlanarak, meta iletişimin ve araç olan mizahın kültürel buluşturmadaki gücüne göndermede bulunulacaktır.
Keywords : Mizah, Meta iletişim, Kültür, Bülent Ceylan, Alman