Klâsik Osmanlı Türkçesi döneminde yazılmış Eski Oğuzca Kısasü’l Enbiyâ

Authors : Zeynep ÖZKAN

Pages : 74-84

Doi:10.29000/rumelide.1190288

View : 15 | Download : 7

Publication Date : 2022-10-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Türk edebiyatında Kısasü’l-Enbiyâ türü Arap ve Fars edebiyatından sonra ortaya çıkmıştır. Türkçe örneğini Harezm sahasında gördüğümüz Kısasü’l-Enbiyâ kısaca peygamberlerin başlarından geçen hadiselerin hikâye edilerek anlatılmasıdır. Türklerin din değiştirmeleri ile beraber tercüme faaliyetleri ve yeni eserler yazma faaliyetleri de beraberinde artmıştır. Bu durum yazı dilinin gelişimine de önemli katkılar sağlamıştır. Türkler, İslâmiyet’e girdikten sonra bu yeni dinin esaslarını öğrenebilmek için birçok eser kaleme almışlardır. Bu makalede de bu amaç için yazılmış bir Kısasü’l-Enbiyâ eser incelenmiştir. Halkı bilinçlendirmek için yazılan, peygamberlerin yaşantılarını ayetler, hadisler ve rivayetler ile destekleyerek anlatan bu Kısasü’l-Enbiyâ mensur olarak kaleme alınmıştır ve 259 varaktan ibarettir. Kısasü’l-Enbiyâ’nın kim tarafından yazıldığı, nerede ve ne zaman kaleme alındığı bilinmemektedir. Eser kapsamının büyük olmasından dolayı incelenen kıssalar arasında en uzun olan kıssa ise Hz. İbrahim kısasıdır. Eserde geçen özelliklerin geçiş dönemi safhasını yansıtıp yansıtmadığı incelenmiştir. İncelemede dudak uyumu, tersine uyumsuzluk, dil uyumuna aykırılık, e> i ses değişiminde görülen ikili şekiller, gelecek zaman ekinin kullanımı gibi özelliklere değinilmiştir. Eserin dil özelliklerinden yola çıkılarak Eski Anadolu Türkçesi döneminin son zamanlarında telif edildiği Klasik Osmanlı Türkçesi döneminde istinsah edildiğini söyleyebiliriz. Bu çalışmayla, Konya İzzeddin Koyunoğlu Şehir Müzesi ve Kütüphanesi’nde 13765 arşiv numaralı Kısasü’l-Enbiyâ tanıtılarak Türk dilinin tarihi gelişimine ve Türk edebiyat tarihine katkı sağlanması amaçlanmıştır.
Keywords : Kısasül Enbiya, Klasik Osmanlı Türkçesine Geçiş Dönemi, Kıssa, Eski Oğuzca