Klâsik Türk edebiyatında Esmâü’l-Hüsnâ şerhleri ve müellifi bilinmeyen mensur bir örneği

Authors : İlyas KAYAOKAY

Pages : 619-643

Doi:10.29000/rumelide.1192655

View : 20 | Download : 6

Publication Date : 2022-10-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Esmâü’l-hüsnâ tabiri, kültür ve inancımızda özel bir ad olarak Allah’ın doksan dokuz ismini kapsamaktadır. Kur’ân’da dört âyette de vurgulandığı üzere şüphesiz en güzel isimler onundur. Arap, Fars ve Türk-İslam edebiyatında, Allah’ın doksan dokuz ism-i şerîfinin manalarının izah edildiği, onları sayıp ezberlemenin meziyet ve değerlerinden söz eden manzum yahut mensur şekilde tertip edilmiş esmâü’l-hüsnâ şerhleri vardır. Türk edebiyatındaki esmâü’l-hüsnâ şerhleri tevhid ve münâcâtlardan sonra Allah’ı konu edinen en önemli edebî tür olup dört şekilde karşımıza çıkar. Bunlar; isimleri yalnızca sayıp sıralayanlar, şerh edenler, muamma ve havass türündedir. Bu makalede, genel olarak esmâü’l-hüsnâlar hakkında bilgi verildikten sonra Türk edebiyatında tespit edilebilen bu türdeki manzum ve mensur eserlerin kronolojik listesi verilerek kısaca tanıtımı yapılmıştır. Bu sayede türle alakalı yıllardır tekrar eden bilgi yanlışları da tashih edilmiştir. Ardından, daha evvel bilinmeyen ve İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi’nde kayıtlı, müellifi ve ne zaman yazıldığı meçhul mensur bir esmâü’l-hüsnâ şerhinin tanıtımı ve Arap harflerinden Latin alfabesine transkripsiyonlu aktarımı yapılarak tür literatürüne katkı sağlanmıştır.
Keywords : Klasik Türk Edebiyatı, Esmâül hüsnâ, Şerh, Havass, Mensur