Yaban’ın sakatlığı, Ankara’nın hayali: Yakup Kadri’nin muhayyel cemaati

Authors : Elif TÜRKER

Pages : 597-608

Doi:10.29000/rumelide.1193038

View : 11 | Download : 5

Publication Date : 2022-10-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Yakup Kadri’nin, Yaban ve Ankara romanları onun Kadro hareketine dahil olduğu dönemdeki düşüncelerinin romanlaştırılmasıdır. Kadro, Cumhuriyet inkılaplarını sürdürmeyi hedefleyen ve kendilerini bu yolda görevli sayan bir ekip tarafından üç yıl gibi kısa bir süre çıkmasına rağmen etkili olmuş bir yayın organının etrafında şekillenmiş bir harekettir. Yakup Kadri derginin imtiyaz sahibi ve yazarı olması dolayısıyla bu hareketin bizzat içinde yer almıştır. Yakup Kadri’ye göre, ne Millî Mücadele’nin kazanılması ne de Cumhuriyet’in ilanı tek başına yeterlidir. Asıl görev bundan sonra başlamaktadır. Bu da, Birinci Cihan Harbi ile ciddi bir sakatlanma yaşayan Osmanlı Devleti ile organik bağı tamamen koparıp yeni bir ulus icat etmekle mümkün olacaktır. İşte bu görüşlerle Yakup Kadri ilk olarak Yaban romanını kaleme alır. Yayımlandığı dönemde sert eleştirilere maruz kalan romanın başkişisi Ahmet Celal, Birinci Cihan Harbi’nde sağ kolunu kaybetmiş ve Anadolu’ya yerleşmiştir. Ahmet Celal’in sağ kolu, romanın yayımlandığı dönemde görülen pozitif öjenik fikirleriyle koşut biçimde sakat kişilerin toplumdan ayrılması fikrinin metaforik düzlemdeki karşılığıdır. Buna göre yeni bir ulus inşa edilmeyecek, icat edilecektir. Zira Osmanlı Devleti ile herhangi bir bağı sürdürmek aynı sakatlığın da devam etmesi anlamına gelecektir. Bu fikirlerin daha somut bir ifadesini Yakup Kadri, Ankara romanıyla ele alır. Romanın son bölümde kurguladığı ütopik Ankara ile Yakup Kadri, Kadro ekibinin icat edilmesini arzuladığı Türkiye’yi resmeder. Buna göre sporla ilgilenen sağlıklı insanlardan oluşan toplumun iktisadi kalkınması da mümkün olacak ve Yaban’da görülen sakatlığın normal olduğu Anadolu köyleri yerini Avrupai bir refaha sahip neşeli insanlardan oluşan köylere bırakacaktır.
Keywords : Yaban, Ankara, Kadro hareketi, sakatlık, öjeni