Gertrude Stein’s New Drama: Play as The Essence of What Happened

Authors : Ferdi ÇETİN

Pages : 1196-1207

Doi:10.29000/rumelide.1193093

View : 11 | Download : 11

Publication Date : 2022-10-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Amerikalı oyun, roman, öykü ve biyografi yazarı Gertrude Stein, konvansiyonel tiyatro algısını kıran avangart tiyatro anlayışıyla yirminci yüzyılın ikinci yarısında alternatif ve deneysel tiyatronun esin kaynağı olan oyun yazarlarının başında gelmiştir. Gertrude Stein’ın oyunları resim, müzik, plastik sanatlar ve edebiyat gibi değişik disiplinlerden beslenen yönetmenler ve performans sanatçıları tarafından yorumlanarak sahneye aktarılmıştır. Gertrude Stein’ın yazınsal eserlerinin yanında yazdığı teorik metinlere baktığımızda karşımıza çıkan “Sürekli şimdiki zaman” kavramı ise Stein’ın yazınında alışılagelmiş tiyatroda seyirci zamanı ile oyunun zamanı arasındaki uyuşmazlıktan dolayı hissettiği “gerginliğe” karşı geliştirdiği bir strateji olarak karşımıza çıkmaktadır. Alışılagelmiş tiyatroya karşı hissettiği bu “rahatsızlık” aynı zamanda Gertrude Stein’ın tiyatro alanında yeni bir oyun tanımı getirmesine de yol açmıştır. Yazın faaliyetlerini üç dönem altında inceleyebileceğimiz Gertrude Stein, ilk dönemde yazdığı oyunlarını “olan şeylerin özü” olarak nitelemektedir. Alışılagelmiş tiyatroda karşımıza çıkan metinlerin aksine anladığımız anlamda bir hikâyeye odaklanmadan kaleme aldığı bu ilk dönem oyunlarında kullandığı “yıkıcı” dil aracılığıyla Stein, tiyatrodaki zaman uyuşmazlığına çözüm olabilecek türde eserler üretmiştir. Bu makale kapsamında Gertrude Stein’ın yazdığı ilk oyun olma özelliğini taşıyan Ne Oldu insert ignore into journalissuearticles values(1913); isimli oyunu üzerinden “sürekli şimdiki zaman” kullanımı incelenecek ve adı geçen kavram üzerinden yazarın geliştirmiş olduğu yazın stratejisi avangart oyun metinlerini anlamamıza yardımcı olacak bir dramaturjik yöntem olarak anlamlandırılmaya çalışılacaktır.
Keywords : Amerikan Tiyatrosu, Alternatif Tiyatro, Gertrude Stein, Deneysel Tiyatro, Sürekli Şimdiki Zaman