Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Edebî Tercüme ve Batılılaşma İlişkisi (1864-2022)

Authors : Ferudun AY

Pages : 290-312

Doi:10.29000/rumelide.1330487

View : 34 | Download : 44

Publication Date : 2023-07-23

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı Devleti, Batı’nın çok yönlü ve zengin kültür birikiminin önemini her anlamda ve alanda fark etmiş hatta Batılılaşmayı ayakta kalma olarak görmüştür. Batılılaşma önce idari, askerî, kültürel ve teknolojik alanlarda sonra hayat içinde belirgin biçimde kendini göstermiştir. Bu süreçte Batı’ya açılan en etkili argümanlardan biri de tercüme eserler olmuştur. Batılı eserlerin tercüme edilmesi Türk edebiyatında yeni edebî türlerin hızla gelişmesini sağlamıştır. Batıdaki eser tercümeleri ile edebiyatımıza giren edebî türler Batılılaşma yolunda Osmanlı ve Cumhuriyet dönemi aydını ile okuyucusu üzerinde büyük etki yaratmıştır. Hiç şüphesiz ki Osmanlı’da olduğu gibi günümüzde de yeni aydın tipinin ortaya çıkmasında ve yeni edebî türlerin gelişmesinde tercümelerin etkisi hâlen devam etmektedir. Cumhuriyet dönemi eserlerinde de etkisi görülmektedir. Her ne kadar dil öğrenimi günümüzde Osmanlı dönemine göre çok fazla olsa da Batılı eserlerin tam anlaşılabilmesi için ve Batı dillerini bilmeyenler için tercüme, elzem ve zaruri bir alan olarak yerini korumaktadır. Bu ihtiyaç edebî tercümeler ve Batılılaşma olarak günümüzdeki türlerde de yoğun biçimde hissedilmektedir. Bu çalışmada Tanzimat edebiyatının başlangıcından günümüze kadar devam eden edebî tercümeler hakkındaki tespitler ve eleştiriler ortaya koyulmuştur. Daha sonra tercümeler hakkındaki bu görüşlerden hareketle edebî tercüme ve Batılılaşma ilişkisi incelenmiştir. Ayrıca inişli çıkışlı süreçlerden geçen edebî tercüme çalışmaları hakkındaki değerlendirmeler araştırmacılara sunulmuştur.
Keywords : Batılılaşma, Türk Edebiyatı, Edebî Tercüme, Yeni Edebiyat, Edebiyat Tarihi