Mustard grubu kimyasal savaş ajanları ve klinik etkileri

Authors : Fatih KALKAN, Ömer AYKUTLUĞ, Turgut TOPAL

Pages : 322-331

Doi:10.5455/sad.13-1514400970

View : 15 | Download : 10

Publication Date : 2017-12-01

Article Type : Other Papers

Abstract :Mustard gazı geçtiğimiz yüzyıl içerisinde en çok kullanılan, yüz binlerce insanın ölümüne ve yaralanmasına yol açan vezikan ajanlar olarak sınıflandırılan kimyasal silah grubudur. Sülfür mustard insert ignore into journalissuearticles values(SM); ve analoğu olan Nitrojen mustard insert ignore into journalissuearticles values(NM);bu gruba dahil iki kimyasal ajandır. İçinde bulunduğumuz orta doğu ve yakın coğrafyadaki İran, Irak, Libya, Suriye gibi ülkelerin elinde tonlarca sülfür mustard gazı bulunduğu ve bunun bölge ülkeleri için çok ciddi bir tehdit olduğu artık herkes tarafından bilinen bir gerçektir. Ortaya çıkardığı devasa etkiler nedeniyle mustard gazı “savaş gazlarının kralı”ünvanınıalmıştır. Tarih sürecinde ilk defa 1.Dünya Savaşı’nda kullanılmış olan mustard gazı, takip eden yıllar içerisinde defalarca silahlı mücadelelerde kullanılmış asker ve sivillerin kitlesel ölümüne ve yaralanmasına neden olmuştur. Elde edilmesi, depolanması ve kullanımı konusundaki kolaylık mustard gazının tercih edilmesinin en önemli nedenleridir. Mortaliteden çok mobiditeye neden olmasımustard gazının bir savaş ajanı olarak tercih edilmesinin diğer nedenidir. Bu nedenle devletler yıllarca yaralıların bakımıyla uğraşmış ve bu durum maddi ve manevi bir yıkıma neden olmuştur. Oldukça yüksek toksisiteye sahip olması maruz kalınan doz ile doğru orantılı olarak ani ölümleri de beraberinde getirmektedir. Başlıca etkilerini göz, akciğer ve deri üzerinde gösteren mustard gazı kanser oluşumu da dahil olmak üzere vücutta birçok hasara yol açmaktadır. Nitrojen mustard kimyasal yapısı ve oluşturmuş olduğu toksisite bakımından SM ile büyük ölçüde benzerlik göstermektedir. Oluşturmuş olduğu etkiler nedeniyle kullanımı yasaklanmıştır. Kullanımı sonrasında yaralanan kişiler üzerinde yapılan çalışmalar kemoterapötik bir ajan olarak kullanılabileceği sonucunu doğurmuştur. Antidotu bulunmayan tek kimyasal ajan olması nedeniyle yaklaşık yarım yüzyıldır üzerinde yürütülen antidot geliştirme çabaları belli bir düzeye kadar gelmiştir ancak bu konuda halen alınması gereken önemli mesafeler bulunmaktadır
Keywords : Sülfür Mustard, Nitrojen Mustard, Kimyasal silah, Toksisite