Kütahyali Ahmed Âsim Efendi’nin (ö. 1305/1888) el-Mebâhisü’d-Defîniyye fî Hakki’l-İrâdetü’l-Cüz’iyye Adli Eserinin Neşri

Authors : Mehmet SOYSAL

Pages : 31-68

Doi:10.18498/amauifd.17071

View : 14 | Download : 5

Publication Date : 2015-11-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makalede Osmanlı ilim geleneğinin son dönem temsilcilerinden Kütahyalı Ahmed Âsım Efendi’nin el-Mebâhisü’d-defîniyye fî hakki’l-irâdeti’l-cüz’iyye adlı Arapça risâlesi hakkında bilgi verildikten sonra eserin neşri  sunulmaktadır. XIX. yüzyılda telif edilen eserde müellif irâde konusunda Osmanlı âlimlerinin kendi dönemine kadar ortaya koyduğu birikim ve yaklaşım tarzını başarılı bir biçimde ele almaktadır.  Sekiz bölüm ve üç alt başlıktan oluşan eserde müellif son dönem Mâtürîdiyye âlimlerinin benimsediği düşünceye uygun bir şekilde irâde konusunu ele alırken diğer düşünce ekollerinin eleştirisini gerçekleştirmektedir. Bu çerçevede , Mu’tezile, Cebriyye ve Felsefeciler dışında özellikle Sünni olan İmam Eş’arî’ye yönelttiği sert tenkitler dikkat çekicidir. Bu yönüyle eser, Osmanlı âlimlerinin Eş’ariyye kelâmından etkilenerek Mâtürîdiyye’ye gerekli önemi vermediği  şeklindeki yaklaşımları sorgulamaya açmaktadır.
Keywords : Kütahyalı Ahmed Âsım Efendi, el Mebâhisüd defîniyye, irâde i cüziyye, Mâtürîdiyye, Osmanlı